Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Okozaoko-23
spektywiejakoformiesymbolicznej21,MauriceMerleau-Pontyprzypo-
minał,żeentuzjazmtenniebyłpozbawionyzłejwoliiżeDstaralisię
[oni]zapomniećosferycznympoluwidzeniaStarożytnych,oichper-
spektywiekątowej,wiążącejwielkośćwidoczną,pozornąniezodległo-
ścią,alezkątem,podjakimwidzimyprzedmiot,zwanejprzeznich
pogardliwieperspectivanaturalislubcommuniswodróżnieniuodpo-
dziwianejperspectivaartificialis,zzasadyprzydatnejdotworzenia
bardzodokładnychkonstrukcji,iabyuwierzytelnićtenmit,posuwali
sięażdocenzurowaniatekstówEuklidesa,pomijającwprzekładach
zawadzającyimVIIIteoremat”22.Istotnie,naperspektywicznychwy-
kresachAlbertiego,PieradellaFrancesca,PomponiaGauricusaiinnych
odkrywcówperspektywyokojestjedno.JesttonapewnoDokocieles-
ne”,anieDokoduszy”,lecztraktowaneraczejjakmechanizmniżczęść
żywegociała.KuniemuzbiegająsięprosteDpromieniewidzenia”.
Wjednymoku,niczymwszklanejsoczewce,skupiasięDpiramidawi-
dzenia”.DTukształty,tubarwy,tuwszystkieobrazyczęściświataspro-
wadzonesądojednegopunktuitenpunktjesttakimcudem!”–woła
Leonardo,badającDnaturęoka”23.DogłębnestudiumMartinaKempa
operspektywicznejwiedzyartystówpozwalajednaknazrelatywizowa-
nieprzekonaniaobezwarunkowymuznaniuzacostruzionelegittima
perspektywycentralnej,czylinieruchomej,monokularnejwizji24.Jej
ograniczeńświadomybyłiLeonardo,ikomentującytraktatIacoma
VignoliLedueregoledellaprospettivapratica…(1583)EgnatioDanti25.
Dantibyłmatematykiem,aleopierałsięnanajnowszejwówczaswiedzy
natematbudowyoka.Dostrzegał–itozewzględunasztukę–problem
widzeniadwuocznego.Argumentowałwszakżetradycyjnie,żeoba
obrazyprzechodząrazemprzezpołączonynerwwzrokowyiostatecznie
widzianesąjakojeden,copozwalaproblemzminimalizować,jeślinie
całkowiciegopominąć.Cozaśdokłopotów,którenastręczaruchliwość
oka,usiłowałjerozwiązać,stwierdzając,żemalarzukazujetylkoto,co
jestwidocznewjednymokamgnieniu.Czającegosięzatakimrozstrzyg-
nięciemzagadnieniapunctumtemporisniepodjął.Dostrzegałnatomiast
