Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
OdThotmesadoSzeszonqa(XV-Xw.)...
surowcemdowytwarzaniaprzedmiotówwrodzajużarenlubobciążników
stosowanychwtłoczniacholiwyiwinabyłylokalniepozyskiwaneskały.
Produkcjabrązuzależnabyłaodimportusurowców.Sprowadzanozarów-
noprzedmiotybrązowe,jakisamsurowiec:miedź(jejnajwiększymekspor-
terembyłCypr)orazcynę.Odnalezionepiecehutnicze,wktórychnadużą
skalęprzetwarzanobryłymetaluwbrąz(np.wTelZerornarówninieSzaron),
świadcząokomasacjiośrodkówmetalurgicznych.Takkosztowneinwestycje,
wymagająceimportusurowców,apotemichprzetworzeniaprzezwyspecjali-
zowanąsiłęroboczą,zpewnościąpozostawałydomenąwładzycentralnej.
Dowyrobuluksusowychprzedmiotówozdobnych(np.biżuterii)uży-
wanonajczęściejkościsłoniowej.Stosowanojąrównieżdozdobieniamebli.
Pochodzeniesamegosurowcajesttrudnedookreślenia.Dziękianaliziety-
pówzdobieńnawyrobachztegorodzajukościmożnawyróżnićprzedmioty
importowaneorazprodukowanelokalnie,azdobionezgodniezkananejską,
egipskąlubmykeńskąstylistyką.Ozdobną,alezapewnegłówniesakralną
funkcjępełniłylicznieprodukowanefigurkimetalowezbrązu,złotaisrebra.
Analogiczneprzedstawieniawykonywanorównieżzgliny,czylitańszego
iłatwoosiągalnegosurowca.Wszystkieoneilustrująrozwójlokalnejsztu-
kikananejskiejorazprezentujątreścibędącerezultatemgustów,potrzeb
estetycznychorazreligijnych-użytkowników.Ozdobywykonywanorów-
nieżzkamieniszlachetnychorazszkła.MiastaFenicji-opróczbarwienia
tkanin-wyspecjalizowałysięwprodukcjiprzedmiotówszklanych,atakże
zlapislazuliiinnychkamieniszlachetnych.
Specyfikaosadnicza,politykaEgiptuorazzasobywłasnePalestynyspo-
wodowały,żenajcenniejszymdobremstałasięwpóźnejepocebrązusiła
robocza.ÓwczesnąPalestynęzamieszkiwałaniewielkaliczbaludności,na
cowskazująobliczenialiczbypunktówosadniczychorazichrozmiary.Oce-
niasię,żewstosunkudośrodkowejepokibrązuliczbatazmniejszyłasię
wPalestynieo30-40%,cooznaczaubytekjednejtrzeciejludności.Jedynie
kilkanajwiększychmiast(Lakisz,Aszdod,Gezer,Megiddo,Bet-Szean,Ha-
zor)zamieszkiwałaznacznaliczbamieszkańców.Pozostałeośrodkimiejskie,
nawetjeślibyłystolicamipaństewek,niebyłyliczniezamieszkane.Wiele
dużychmiast,kwitnącychwepoceśredniegobrązu,opustoszałolubstało
sięjedynieniewielkimiwarowniami.Dlagospodarkigłównyproblememsta-
nowiłjednakspadekliczbyludnościwiejskiej.WpóźnejepocebrązuwPa-
lestyniezamieszkanychbyłomniejwsiniżwewcześniejszymokresie.Jestto
wyraźnydowódnazmniejszenieliczbyludnościcałegoregionu.Ubytekrąk
dopracywłaśniewregionachwiejskichstawałsięrealnymwyzwaniemdla
gospodarkitychpaństw.
Sytuacjagospodarczo-demograficznaSyro-Palestynynatlezmian
klimatu.Pisaliśmyjużwcześniej(patrzs.19),jakbardzo,pozaobszara-
minawadnianymiwodąwielkichrzek,kondycjaludzkazależałaodopadów
deszczu.Opadyjednakniesązjawiskiemniezmiennym.Jesteśmywstanie
