Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.EpokazależnościodEgiptu...
29
NaczasypanowaniaRamzesaIIijegonastępcówdatujesięnoweegip-
skieinwestycjemilitarnewPalestynie.Typowestająsięfortecebudowane
naplaniekwadratu,którychgęstyłańcuchrozciągałsięmiędzywschodnią
krawędziąDeltyNiluaGaząwzdłużtzw.DrógHorusa(resztkijednejznich
odkrytonp.wDajral-Balah).ZaczasówXIXiXXdynastiianalogicznefor-
typowstałyrównieżnapółnocyNegewu(TellFarapołudniowe,TelSera,
TellJemme,Tellel-Hesi).Podobneumocnieniabudowanoteżnawybrzeżu
(Jaffa,TelMor,Afek)orazwtradycyjnymegipskimprzyczółkunapółnocy-
Bet-Szean(il.1).Budowletewskazują,żeEgipcjaniewyciągnęlilekcjęm.in.
zbitwypodKadesziwzmacnialiwłasnegranicenawypadek,gdybyHetyci
chcielizaatakowaćśmielej.Siećfortówwskazujerównieżnaszlaki,które
miałydlaEgipcjanstrategiczneznaczenie:DrogiHorusa(łącząceDeltęNilu
zGazą),adalejtzw.ViaMaris,prowadzącanapółnocwzdłużwybrzeżaśród-
ziemnomorskiego,zapewniałybezpieczeństwotransportuszlakamilądowy-
mi.ZkoleiwzmocnienieobecnościmilitarnejnapółnocyNegewuświadczy
oznaczeniu,jakimiałprowadzącytamtędyszlakzpołudniaTransjordanii
kuGazie.Nakońcuowegoszlakuznajdowałysięwykorzystywaneprzez
EgipcjankopalniemiedziwTimnie.
SytuacjawewnętrznaPalestyny.NamapiePalestynyXIV-XIIIw.do-
minująniewielkiepaństwa,którychgłównymośrodkiembyłomiasto-cen-
trumpolityczne-zajmująceok.10haiotoczoneterytoriumopromieniu
10-15km.Naobszarzetakiegopaństwaznajdowałysięrównieżmniejsze
ośrodkimiejskie,zwykleponiżej3hapowierzchnizabudowanej,któretwo-
rzyłysiećkontroliiochronyterytoriumkraju.Państwategookresunieprze-
kraczałyzatem1000km2powierzchni,czylibyłyznaczniemniejszeniżich
Dpoprzednicy”ześrodkowejepokibrązu.Najsilniejszymznichbyłopraw-
dopodobniemiastoHazor(Chacor)napółnocy.Nawetononiedorównywa-
łojednakpotencjałempaństwomregionuwśredniejepocebrązu.Wzrost
liczbypodmiotówpolitycznych,acozatymidzieatomizacjaPalestynywska-
zująnaogólnąpolitykęEgiptuwobectegoregionu.Wskutekrozdrobnienia
państewkaniemiałyzasobów,bykontrolowaćwiększeobszary,codawało
szansęnarozwójośrodkomsąsiednim.Procesatomizacjiizubożeniamiast,
jakoefektkryzysugospodarczegoispołecznego,doprowadziłrównieżdo
pozostawieniapozakontroląpolitycznąznacznychobszarówperyferyjnych
(terenówgórskichipółpustynnych),którestawałysięziemiąniczyją.
WszystkiepaństwawPalestyniepóźnejepokibrązufunkcjonowaływe-
długjednegomodelu.Centralnyośrodekpaństwatworzyłoufortyfikowane
miasto,wktórymznajdowałysięsiedzibawładcyorazjegodwór.Stolica
pełniłafunkcjęcentrumpolitycznegoigospodarczego.Jejludnośćstanowi-
li,pozabezpośrednimotoczeniemmonarchy,urzędnicyifunkcjonariusze
dworscy,wojskochroniącestolicęorazkupcyirzemieślnicy.Wnaucenie-
rozstrzygniętyjestspórdotyczącywłasnościziemi.Zgodniezjednymmode-
lemteoretycznymcałośćjejnależałaformalniedowładcy.Ziemięuprawiali