Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Związkiplemionbałtyjskich
(drugapołowaItysiąclecian.e.)
33
Plemionabałtyjskie
NajwcześniejwźródłachpisanychpojawilisięzachodniBałtowie,awięcPrusowie
ipokrewneimplemiona.NazwaPrusówobecnajestwźródłachodIXw.(wcześniej
nazywanoichEstami).Prusowiedzielilisięnaodrębneplemiona.Wpóźniejszych
źródłachkrzyżackichziemiąPrusówokreślasięobszarmiędzyWisłąaNiemnem.
WPrusachdoXIIIw.ukształtowałysięnastępująceziemie:Pomezania(zachodni
obszarziempruskichnadWisłą),Pogezania(napółnocnywschódodPomezaniido
rzekiSerija),Warmia(nawschódodPogezaniidoNatangiiiBarcji),Natangia(na
wschódodWarmiipoPregołęiŁynę),Sambia(napółnocodNatangii,napółwyspie
międzyZalewamiWiślanymaKurońskim,nawschóddorzekiDeimena),Barcja(na
południowywschódodNatangiiiWarmii,wzlewiskuprawychdopływówŁyny),
Galindia(napołudnieodBarcji,wbasenieWielkichJeziorMazurskich),Nadrowia(na
wschódodZalewuKurońskiego,wcałymgórnymdorzeczuPregoły),Skalowia
(międzyNadrowiąaŻmudzią).WedłughistorykówSkalowiaiNadrowianiebyły
zamieszkaneprzezPrusów,aleprzezLitwinów.Językoznawcyrównieżprzyznają,że
SkalowieiNadrowowiebyliplemionamiprzechodnimimiędzyPrusamiiLitwinami.
ArcheolodzywyróżniająwbyłychPrusachnastępująceobszary:PółwysepSambijski
iwybrzeżeZalewuWiślanego,gdziemieszkaliSembowie,Natangowie,Warmowie,
aodVIII–IXw.równieżPomezanowieiPogezanowie,orazwschodniączęśćjezior
mazurskich,gdziemieszkaliGalindowie.OdVIw.zanikanaziemiachpruskichzwy-
czajchowaniazmarłychwpopielnicach:przepalonekościludzkiewrazzresztkami
stosuciałopalnegozsypywanobezpośredniodoniewielkiejjamy.Mężczyznchowano
niekiedywrazzniespalonymkoniem.Późniejrozpowszechniłsięzwyczajgrzebania
spalonychzmarłychnadgłębiejpochowanymkoniem,agrobyzawierałyskromniejsze
wyposażenie.OdVII–VIIIw.wykształciłysięodrębneziemie,którychośrodkamistały
siępotężnegrodziska,alokalnecechyozdóbzanikłylubujednoliciłysię.
DozachodnichBałtówzaliczamyrównieżplemionajaćwieskie,któremieszkałyna
wschódodPrusów,międzyśrodkowymNiemnem,Szeszupą,Narwiąijezioramima-
zurskimi.ŹródłakrzyżackiewyróżniająpośródnichSudawów(nawschódodGalindii
iNadrowii,anapółnocdoLitwy),źródłaruskiezXw.wymieniająJaćwięgów,polskie
źródłapisaneprzypisująimPołeksze(Polexia),jeszczeinne–ziemięDajnawa.Takie
mieszaniepojęćwskazujenato,żemówimytutajojednymdużymzwiązkuplemien-
nym,którytworzyliSudawowie,Jaćwięgowie,DajnawowieiPołekszanie.Zdaniem
językoznawców,językplemieniaJaćwięgówwniewielkimstopniuróżniłsięodjęzyka
pruskiego.NaterytoriumtegoplemieniaokołoVw.rozpowszechniłsięzwyczaj
ciałopaleniazmarłych,aodVIw.szczątkibyłyzsypywanenajczęściejdopopielnic
ichowanewkurhanachusypanychzkamieni.Zwyczajten,zniewielkimiróżnicami
lokalnymi,wynikającymizodrębnościplemion,utrzymałsiędoXIIIw.,awięcdo
momentupodbojuiwyniszczeniawszystkichplemion.Pozostałościświadcząceozwy-
czajuciałopalenianaziemiachDainawytokurhanywzniesionezkamieniigroby
ciałopalnebezpopielnicowe,anaprawymbrzeguNiemnajużodIV–VIw.kurhany
zgrobamiciałopalnymiiszkieletowymi,którebliższesąkurhanomlitewskim.
