Historia Litwy

Jurate Kiaupiene, Zigmantas Kiaupa, Albinas Kuncevicius

Uzyskaj dostęp

ISBN/ISSN:

978-83-01-15190-4

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2007

Liczba stron:

420

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Kiaupiene, Jurate; Kiaupa, Zigmantas; Kuncevicius, Albinas. Historia Litwy. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, 420 s. ISBN 978-83-01-15190-4

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Kiaupiene, J.

A1 Kiaupa, Z.

A1 Kuncevicius, A.

T1 Historia Litwy

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2007

SN 978-83-01-15190-4

Bibliografia BibTex:

@Book{ 448, author = "Kiaupiene, Jurate and Kiaupa, Zigmantas and Kuncevicius, Albinas", editor = "", title = "Historia Litwy", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2007", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-15190-4" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Kiaupiene, Jurate

AU - Kiaupa, Zigmantas

AU - Kuncevicius, Albinas

ED -

TI - Historia Litwy

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2007

SN - 978-83-01-15190-4

ER -

Netografia (standard APA):

Kiaupiene, Jurate; Kiaupa, Zigmantas; Kuncevicius, Albinas. Historia Litwy [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007 [dostęp: 07 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/historia-litwy-jurate-kiaupiene-zigmantas-448.

historia, historia powszechna, Litwa

Pierwsza publikacja, przedstawiająca w sposób syntetyczny historię Litwy, przygotowana po odzyskaniu niepodległości przez ten kraj. Jej autorami są naukowcy, znani i cenieni także w Polsce. Książka prezentuje dzieje ziem litewskich od czasów najda...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-15190-4

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2007

Liczba stron:

420

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Przedmowa12
Przedmowa do wydania drugiego uzupełnionego13
Przedmowa do wydania polskiego14
CZĘŚĆ I. PRAHISTORIA LITWY16
Rozdział 1. Pierwotne osadnictwo na obszarze dzisiejszej Litwy (A. Kuncevičius)18
Warunki klimatyczne18
Mezolit19
Rozdział 2. Pierwsi osadnicy na ziemiach Litwy (A. Kuncevičius)21
Wczesny neolit21
Przybycie Indoeuropejczyków. Powstanie Bałtów24
Początki wykorzystywania metali25
Rozdział 3. Kształtowanie się związków plemiennych Bałtów (I-VI w. n.e.) (A. Kuncevičius)28
Najstarsze wzmianki o mieszkańcach wschodnich wybrzeży Bałtyku28
Związki plemienne29
Rozwój rolnictwa30
Rozdział 4. Związki plemion bałtyjskich (druga połowa I tysiąclecia n.e.) (A. Kuncevičius)32
Echa wędrówek ludów32
Plemiona bałtyjskie42
Rozpad wspólnoty gromadzkiej46
Rozdział 5. Litwa w przededniu utworzenia państwa (A. Kuncevičius)48
Zachodni Bałtowie a Wikingowie48
Powstanie związku plemion litewskich49
Rozwój kultury materialnej i duchowej50
Rozdział 6. Wierzenia dawnych Bałtów (A. Kuncevičius)54
CZĘŚĆ II. WIELKIE KSIĘSTWO LITEWSKIE OD POWSTANIA PAŃSTWA DO UNII LUBELSKIEJ58
Rozdział 1. Kształtowanie się państwa (Z. Kiaupa)60
Ziemie Litwinów i ich sąsiedzi w początkach XIII w60
Kontakty z sąsiadami61
Ziemie litewskie i kunigasi63
Proces jednoczenia65
Dlaczego i w jaki sposób dokonywano zjednoczenia?66
Państwo Mendoga66
Litwa zjednoczona68
Koalicja przeciwko Mendogowi i walka z nią70
Chrzest i sprawy Kościoła katolickiego71
Królestwo i inne siły polityczne regionu73
Obszar państwa i jego organizacja w latach 1253-126175
Walki żmudzinów w latach 1253-126178
Śmierć Mendoga. Postać władcy i jego najbliższe otoczenie79
Mendog i Treniota w latach 1261-126379
Dziedzictwo Mendoga (1263-1282)80
Treniota (1263-1264), Wojsiełk (1264-1267) i Szwarno (1267-1269)82
Rozdział 2. Litwa za panowania Giedyminowiczów do przyjęcia chrztu (Z. Kiaupa)85
Społeczeństwo i państwo85
Rozwój gospodarki i społeczeństwa85
Trojden (1269-1282)85
Więź chłopi i bojarzy86
Miasta88
Miasta95
Ród Giedyminowiczów96
Polityka dynastyczna97
Terytorium państwa99
Organizacja państwa100
Stolica102
Granice ziem litewskich103
Naród litewski103
Rozwój narodu litewskiego103
Bóstwa, kapłani i świątynie107
Język litewski107
Kontakty z chrześcijaństwem109
Wojna z Krzyżakami111
Zakon krzyżacki i pomoc katolickiej Europy112
Litwa w walce z Krzyżakami113
Nasilenie walk i ich zasięg114
Dyplomacja Litwy115
Wielkie Księstwo Litewskie na ziemiach Rusi117
Przyłączenie ziem ruskich do Wielkiego Księstwa Litewskiego118
Społeczeństwo i organizacja ziem ruskich Wielkiego Księstwa Litewskiego119
Skutki przyłączenia ziem ruskich do Wielkiego Księstwa Litewskiego121
Pierwsi Giedyminowicze123
Rządy Giedyminowiczów. Historia polityczna123
Witenes (1295-1316)124
Giedymin (1316-1341)125
Jawnuta (1341-1345)129
Olgierd (1345-1377)130
Jagiełło i Kiejstut w latach 1377-1382: konflikt dwóch pokoleń i dwóch opcji politycznych135
Rozdział 3. Wielkie Księstwo Litewskie w czasach Jagiełły i Witolda (J. Kiaupiene)138
Panowanie Jagiełły. Umowa w Krewie i chrzest138
Poszukiwania rozwiązań politycznych138
Problem chrztu139
Umowa w Krewie140
Chrzest i społeczeństwo Wielkiego Księstwa Litewskiego141
Walka Witolda o władzę142
Sytuacja wewnętrzna państwa. Pozycja Jagiełły i relacje z Witoldem143
Umocnienie się Witolda na tronie Wielkiego Księstwa Litewskiego143
Umowa ostrowska143
Umowa wileńsko-radomska w 1401 r147
Polska sojusznikiem w walce. Od układu saliaskiego do bitwy pod Grunwaldem148
Wielka wojna149
Próby rozwiązania problemów powstałych po bitwie pod Grunwaldem151
Problem stosunków z Zakonem na soborze w Konstancji152
Pokój melneaski153
Europeizacja i chrystianizacja państwa i społeczeństwa154
Jeszcze raz o chrzcie154
Chrzest Żmudzi155
Sytuacja Kościoła katolickiego155
Następstwa chrztu dla życia państwa157
Stosunki z Europą157
Stosunki z Cerkwią prawosławną w Wielkim Księstwie Litewskim158
Wpływ chrztu na kulturę - pismo i oświata159
Otwarcie na kulturę europejską161
Rozwój państwowości162
Zmiany w organizacji państwa i społeczeństwa162
Problemy stosunków Wielkiego Księstwa Litewskiego z Polską163
Kryzys dynastyczny164
Starania Witolda o koronację165
Witold i Jagiełło - realizatorzy idei państwowości167
Rozdział 4. Państwo i społeczeństwo litewskie od czasów Witolda do unii lubelskiej (J. Kiaupiene)169
Społeczeństwo po panowaniu Witolda169
Mieszkańcy170
Struktura terytorialno-administracyjna państwa171
Struktura zarządzania państwem172
Religijno-etniczne problemy życia społecznego174
Struktura społeczeństwa stanowego185
Więź bojarzy i chłopi187
Przemiana bojarów - od rycerza w początkach XV w. do handlującego gospodarza w połowie XVI w188
Przemiana chłopów - od wolnego gospodarza do chłopa paaszczyźnianego189
Miasta i ich mieszkańcy190
Warunki powstawania miast191
Różnorodnosć miast193
Miasta samorządne194
Rozszerzanie się samorządu miast195
Religie i Kościoły196
Wilno - stolica Wielkiego Księstwa Litewskiego196
Rozpowszechnianie się katolicyzmu i problem synkretyzmu197
Kontakty z prawosławiem198
Początek reformacji i przyczyny jej powodzenia199
Kultura średniowieczna czy renesansowa?201
Nowinki kulturowe w początkowym okresie szerzenia się katolicyzmu201
Kultura średniowieczna205
Kontakty z Europą w okresie renesansu i reformacji. Modernizacja kultury206
Sytuacja etnolingwistyczna208
Nowe społeczeństwo w XVI w210
Wzrost politycznego i społecznego znaczenia bojarstwa210
Latopisy i teorie o pochodzeniu Litwinów - wyrażanie świadomości etnopolitycznej211
Statuty litewskie. Początki prawodawstwa litewskiego214
Rozdział 5. Historia polityczna Wielkiego Księstwa Litewskiego przed zawarciem unii lubelskiej (J. Kiaupiene)218
Giedyminowicze stają się Jagiellonami218
Wielki książę litewski Świdrygiełło (1430-1432)218
Przewrót państwowy. Wielki książę litewski Zygmunt Kiejstutowicz (1432-1440)221
Wielki książę litewski Kazimierz Jagiellończyk (1440-1447)225
Suwerenność Wielkiego Księstwa Litewskiego a idea jagiellońska228
Wielki książę litewski Aleksander (1492-1506). Wielkie Księstwo Litewskie między Moskwą a Polską232
Rada Panów Wielkiego Księstwa Litewskiego i polityka dynastyczna wielkiego księcia235
Tworzenie państwa stanowego. Unia Wielkiego Księstwa Litewskiego z Polską235
Znaczenie Moskwy w historii politycznej Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI w238
Sprawy magnatów i bojarów oraz Wielkiego Księstwa Litewskiego i Polski a postawa Zygmunta Augusta239
Morze Bałtyckie w historii Wielkiego Księstwa Litewskiego. Przyłączenie Inflant242
Próby zreformowania państwa245
Unia lubelska. Koniec dynastii Giedyminowiczów248
CZĘŚĆ III. WIELKIE KSIĘSTWO LITEWSKIE W OKRESIE RZECZPOSPOLITEJ OBOJGA NARODÓW W LATACH 1569-1795252
Rozdział 1. Kraj i ludzie (Z. Kiaupa)254
Istota aktu unii lubelskiej254
Pierwsze interregnum i wybory króla. Artykuły henrykowskie254
Stare i nowe problemy po unii lubelskiej254
Szlachta i magnaci256
Naród szlachecki - fenomen etnopolityczny258
Wielkie Księstwo Litewskie za panowania Stefana Batorego (1576-1586)258
Wybór Zygmunta III Wazy261
Czasy pokoju i lata wojny262
Obszar i granice Wielkiego Księstwa Litewskiego po unii lubelskiej267
Ludność268
Kierunki rozwoju gospodarczego i społecznego271
Znaczenie wojen273
Szlachta i jej państwo276
Władca Rzeczypospolitej i wielki książę litewski280
Władza centralna Wielkiego Księstwa Litewskiego w ramach Rzeczpospolitej Obojga Narodów281
Sejm Rzeczpospolitej a Wielkie Księstwo Litewskie284
Zjazdy Główne Wielkiego Księstwa Litewskiego - pozostałość dawnego sejmu287
Prawa i równość szlachty288
Sejmiki szlacheckie288
Władza i konflikty wewnątrz magnaterii. Konfederacje289
Polityka zagraniczna Wielkiego Księstwa Litewskiego290
Problem polityki zagranicznej Wielkiego Księstwa Litewskiego po unii lubelskiej290
Stosunki Wielkiego Księstwa Litewskiego z sąsiadami292
Europa Zachodnia i Wielkie Księstwo Litewskie294
Rozdział 2. Narody, wierzenia, kultura (J. Kiaupiene)297
Religie i wierzenia297
Reformacja298
Kontrreformacja300
Unia kościelna w Brześciu302
Schyłek tolerancji303
Duch polemik305
Życie kulturowe w okresie walk ideologicznych305
Oświata i nauka308
Czas stagnacji. Kultura w drugiej połowie XVII w. i pierwszej połowie XVIII w310
Procesy etnopolityczne i etnolingwistyczne w Wielkim Księstwie Litewskim312
Język litewski w życiu publicznym313
Polonizacja życia społecznego313
Centrum kultury litewskiej315
Litewskojęzyczni poddani Prus315
Germanizacja316
Rozdział 3. Zarys dziejów politycznych Wielkiego Księstwa Litewskiego od Zygmunta III Wazy do Augusta III (Z. Kiaupa)318
Próby utrzymania silnego państwa: Zygmunt III Waza i Władysław IV Waza318
Zygmunt III Waza (1587-1632). Rzeczpospolita i Wielkie Księstwo Litewskie318
Wojny Zygmunta III Wazy i Wielkie Księstwo Litewskie322
Władysław IV Waza (1632-1648)325
Kryzys: Jan Kazimierz (1648-1668)328
Wojny z Kozakami, Rosją i Szwecją328
Wielkie Księstwo Litewskie w ostatnich latach panowania Jana Kazimierza332
Michał Korybut Wiśniowiecki (1669-1673)334
Przedłużający się kryzys państwa334
Jan III Sobieski (1674-1696)336
August II na tronie Rzeczpospolitej (1697-1733). Wojna domowa w Wielkim Księstwie Litewskim340
Rzeczpospolita i Wielkie Księstwo Litewskie w wojnie północnej343
Sejm Niemy (1717) i jego następstwa345
Dojrzewanie do reform: August III (1733-1763)355
Rozwój społeczny i polityczny Wielkiego Księstwa Litewskiego w Rzeczpospolitej Obojga Narodów (1588-1763)358
Rozdział 4. Reformy i upadek państwa (1764-1795) (J. Kiaupiene)362
Wydarzenia lat 1764-1772 i pierwszy rozbiór Rzeczpospolitej362
Interregnum363
Wybory króla363
Konfederacje w Radomiu i Barze364
Próby wprowadzenia reform364
Międzynarodowa pozycja Rzeczpospolitej366
Pierwszy rozbiór Rzeczpospolitej w 1772 r366
Rzeczpospolita między pierwszym a drugim rozbiorem. Lata reform (1773-1791)366
Programy reform wewnętrznych367
Rada Nieustająca368
Reforma oświaty i nauki. Komisja Edukacji Narodowej369
Od dualizmu państwowego do jedności370
Sejm Czteroletni (1788-1792)371
Konstytucja 3 maja a Wielkie Księstwo Litewskie373
Konfederacja targowicka. Rozbiór państwa w 1793 r375
Ostatnie lata Rzeczpospolitej375
Powstanie w 1794 r. Rozbiór i upadek państwa w 1795 r377
Rozdział 5. Historyczne dziedzictwo Wielkiego Księstwa Litewskiego: blaski i cienie (J. Kiaupiene)380
Przegląd badań385
Historia Wielkiego Księstwa Litewskiego (Z. Kiaupa)389
Spis tabel412
Indeks nazwisk413