Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PRAHISTORIALITWY
32
wymienieniwXII-wiecznychźródłachruskich„WschodniGalindowie”.Także
tutajodVIIIw.rozprzestrzeniająsiękurhanycharakterystycznedlaWiatyczów,ado
XIIw.zaczynasiękolonizacjasłowiańska.NalewymbrzeguDniepru(dolnybieg
DesnyiBerezyny)ukształtowanąwV–VIIw.bałtyjskąkulturękołoczyńskąskolo-
nizowałyostatecznierównieżwVIIIw.słowiańskieplemionaRadymiczów.Zdaniem
językoznawców,języksłowiańskinaogromnymobszarzemiędzyKijowemiNowo-
grodemupowszechniłsięostateczniewV–VIIIw.,aleizolowanewyspybałtyjskie,
szczególniewzlewiskuOki,przetrwałydoXIw.,anawetdłużej.WpływBałtówna
etnogenezętychkrainbyłwięcszczególneistotny,przedewszystkimdlaBiałorusi,
którąprzynajmniejdoVIIIw.zamieszkiwaliBałtowie,aludnośćbiałoruskawyrosła
nakorzeniubałtyckim.
ZkompleksujęzykowegoBałtówwschodnichjakopierwsiwyodrębnilisięKu-
rowie(zasadniczomożemyichuważaćzapośrednikówmiędzyzachodnimiiwschod-
nimiBałtami).Językiinnychplemiontegokompleksumusiałykształtowaćsięmniej
więcejodVIIw.Procesymigracjiikonsolidacjiplemionpotwierdzająbadaniaan-
tropologów.Ichzdaniem,mniejwięcejodVw.zachodniobszarzamieszkiwanyprzez
Bałtówznaczącosięzmienił.NaobszarzeobecnejLitwyinawschodzieŁotwy(obszar
kulturykurhanówwschodniobałtyjskich)pojawiłsięiumocniłszczególniesilnytyp
populacjiodługichczaszkach,silnieprofilowanych,zszerokączęściątwarzową.
Szerokośćtwarzyludnościzamieszkującejnazachodziebyłamniejsza,anaLitwie,
wrejonieDubisy,oraznaŁotwie,wokolicachWidzeme,cechatazanika.Nowytyp
migrantówniebyłcałkowicieobcy(istniałwpewnymstopniunaobszarzejaćwieskim
iobszarzekulturyceramikikreskowanej).WpołowieItysiącleciaumocniłsięna
dużymobszarzeLitwyiŁotwy,spychającnawschódzaDubisędawnytypowąskiej
twarzy.Wtymprzypadkudanearcheologiczne,językoznawczeiantropologiczne
potwierdzają,żeodpołowyItysiącleciaprzezziemieBałtówzewschodunazachód
przeszłaogromnafalamigracyjna.
Wpodobnymkierunkurozprzestrzeniałsięiok.V–VIprzyszedłzpołudniowego
wschodunowyzwyczajciałopaleniazmarłych.Drugafalaciałopaleniazmarłychna-
deszła,jaksięwydaje,zobszarównaddnieprzańskich,którezamieszkiwałaludność
kulturyzarubinieckiej.Niektórzyarcheolodzyuważająjązakulturępośredniąmiędzy
BałtamiiSłowianami.Zwyczajciałopaleniazmarłych,któryobjąłobszarkurhanów
wschodniobałtyjskich,wVII–VIIIw.umocniłsięwśrodkowejLitwie.Najdłużej,bo
nawetdoXIIw.,zmarłychniepaliliŻmudzini,aSemigalowienigdytegozwyczaju
niepraktykowali.Archeolodzysądzą,żerozprzestrzenianiesięzwyczajuciałopalenia
zmarłychświadczyotym,żejużwówczaskształtowałasięnarodowośćlitewska,której
centrumstałsięobszarokreślanywźródłachpóźniejszychjakoziemiaLitwy.
NiektóreplemionabałtyjskiewV–VIIIw.odeszłynapółnocizachód,aukształ-
towaniesięnowychobszarówkulturowychodzwierciedlająsojuszekilkupokrewnych
plemion.Cechycharakterystyczneichkulturymaterialnejustaliłysię,aichspecyfika
przetrwałaażdoXII–XIIIw.,kiedywźródłachpisanychwymieniasięjużnazwy
mieszkającychtamplemion.
