Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Społecznośćhausańskąbyła,iwdużymstopniupozostaje,zorganizowana
nasposóbfeudalny
.Strukturaspołecznamawysocezhierarchizowanycharakter.
Dodzisiajprzetrwałyróżneurzędywładzytradycyjnejitytułydworskie,aranga
dostojnikówwyrażanajestwwypracowanejetykieciedworskiej.
Najogólniejludnośćhausańskąmożnapodzielićnaludziszlachetnych,
doktórychzaliczasięwładców
(saraakunàa)
iutytułowanychurzędników
(màasu
sàrautàa),
oraznaludzizależnychczypoddanych(
talakaawaa
)[Smith1959].
Trzeciagrupa,ludziniewolnych,zaczęłazanikaćodpoczątkuerykolonialnej
idodzisiajzachowałysięjedynieśladytegostatusuwświadomościpochodzenia
zrodzinyniewolników.
Władca(emir)każdegozkilkupaństewekhausańskichotaczałsiępewnąliczbą
utytułowanychurzędników.Bylioniwynagradzaniwpostacilennychnadańmiast
iwiosek,zktórychichpoborcyściągalipodatki.Urzędnicypaństwowiwywodzili
sięzokreślonychrodów,aleniektórewysokiefunkcjepaństwowesprawowali
niewolnicyieunuchowie.Przynależnośćdogrupyludziszlachetnychwynika
poczęścizpatrylinearnegodziedziczeniastanowiskpaństwowych.Przywileje
màasusàrautàa
byłybardzodużeinadalpozostająźródłembogactwaiprestiżu.
Statuspoddanychulegadzisiajstopniowemuzanikowi,aleciąglejeszcze
stanowiznaczącyaspektstosunkówspołecznych.Dziejesiętak,dlatego,
żewnowoczesnychsystemachpaństwowychNigeriiiNigrunadalutrzymywany
jesttradycyjnyaparatsystemuwładzy
.WNigeriizachowałsięonjakorelikt
politykikolonialnejpośredniegozarządzaniainadalodgrywaważnąrolę
wsystemieadministracji.
Wokresierozwiniętejpaństwowościhausańskiej,naprzełomieXVIIIiXIXw.,
pozaduchownymiiuczonymimuzułmańskimi
màalàmai
orazbogatymikupcami
à
ttàajirai
możnabyłowyróżnićczteryklasyspołeczne.
Klasępanującychtworzyliwładcyiwodzowie(
saraakunàa)
orazdworzanie
(fàadàawaa).
Utrzymywalisięonizwyprawponiewolnikówizhandlu
niewolnikami,atakżezwpływówpodatkowychicelnychorazzdochodów
zeswychposiadłościziemskich,obrabianychprzezniewolników.Większośćznich
uważałasięzamuzułmanów,chociażniezbytskrupulatniewypełnialioni
przykazaniaislamu.Ichzamożnośćwyrażałasięliczbąposiadanychniewolników,
koni,wyrobówrymarskichibogatozdobionych,wyszywanychihaftowanych
długichszat.
Wśródmieszkańcówmiast,zwanych
’yanbirnii,
bylizarównoludziewolni,jak
iniewolnicy.Doludziwolnychnależelirzemieślnicy,sklepikarze,drobnikupcy,
atakżepokaźnagrupażebraków,którzyniekonieczniemusielibyćludźmi
biednymi.Utrzymywalisięzjałmużny,którejudzielanienależydopodstawowych
obowiązkówmuzułmanina.Wieluznichbyłoludźmiślepymi.
Zinstytucjonalizowaneżebractwo(żebracystanowilipotężnągildię)byłoswego
rodzajuformązabezpieczeniaspołecznego.Wczasachmuzułmańskichżebracy
zapracowywalinajałmużnęwykonywaniempieśnireligijnychwjęzykuhausa,
anawetrecytowaniemsławnychpoematówarabskich.
Niewolniczaludnośćmiejskadzieliłasięnakilkakategorii.
Cuucanaawaa,
czyli
ludzieurodzenijużwniewoli,zajmowalinieraznadworachwładcówiwodzów
wysokiestanowiskapaństwoweicieszylisięstosunkowowysokimprestiżem
społecznym.Bylijednaknarażeninafanaberieswychpanówiłatwomoglistracić
ichzaufanie.Choćnierazzdobywaliwielkąwładzę,moglijąjednakłatwoutracić.
Eunuchowie
bàabànnii
równieżsprawowaliważnefunkcjenadworachHaɓe
inależelidoniewolnikównajdroższych,gdyżoperacjakastracjibyłabardzo
niebezpiecznaipociągałazasobąnierazliczneofiary.Wzamożnychdomostwach
usługiwaliniewolnicydomowi(
baayingidaa),
traktowaniniemaljakczłonkowie
