Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przezkrajeeuropejskie.Whandlutymuczestniczyłyzpewnościąwjakimśstopniu
takżemuzułmańskiepaństwaZachodniegoiCentralnegoSudanu.Naprzykład,
muzułmańscyhandlarzeSenegambiijużokoło1615r.eksportowaliniewolników
naKaraiby[Hiskett1984:101].Jednakżewżadnymwypadkuprocedertenniebył
tylkosprawąmuzułmanów,jakbytowynikałozrelacjiniektórychEuropejczyków.
Uczestniczyływnimpaństwaniemuzułmańskieiludyzamieszkująceobszary
atlantyckiegowybrzeża,wespółzicheuropejskimipartnerami.
ŚredniowiecznyhandelniewolnikamiprzezpustynięSaharęmiałbardziej
muzułmańskicharakter,chociażitutajuczestniczyliwnimnietylkowyznawcy
islamu.Jegopoczątkisięgajączasówrzymskich.Przypuszczasię,żejużRzymianie
handlowaliniewolnikamipochodzącymizziempołożonychnapołudnie
odSahary
.Arabowie,Berberzyiinneludyzamieszkującepustynięprzejęły
tędziałalność,którarozpoczęłasięwielewiekówwcześniej.
PrzypuszczalniejużwXVw.równieżkrajHausawłączyłsiędoszerokiejsieci
transsaharyjskiegohandluniewolnikami,którykoncentrowałsięwośrodkach
położonychnapołudniowymkrańcuSahary
.Niewolnikówpozyskiwanozkilku
źródeł.Organizowanospecjalnewyprawyinapadynaludy„bezpaństwowe”,
luźnozorganizowanewrodzinyiklany.ZamieszkiwałyoneWyżynęNigeryjską
orazobszaryrzeczneistrefęlasu.Wniewolnikówzamienianojeńcówwojennych.
Pewną,niewielkąliczbęzdobywanowdrodzeporwań,takieprzypadkibyły
opisywanewliteraturzehausańskiej.PorwańdokonywalizwłaszczaHausańczycy
zdolinyMaradi,liczącnaodpowiedniąsumęwykupu.Niewolnikamipłaciłyteż
trybutludypodbite.
PewnaliczbaniewolnikówdocieraładoKanoiinnychmiasthandlowych,skąd
trafialioninapółnocnyobszartranzytowy
.BylitamprzejmowaniprzezArabów
isaharyjskichpośredników.PoprzeprawieniusięprzezSaharęwysyłanoich
doróżnychmiejscprzeznaczenia:dokrajówAfrykiPółnocnej,Egiptu,Arabii,
Istambułuiinnychczęściimperiumtureckiego.
Większośćbyłajednakwchłanianaprzezludnośćmiejscową.Niewolnicy
ciodgrywalidośćznaczącąrolęwżyciugospodarczym,społecznymipolitycznym
krajuHausa.Dzielilisięnatrzywspomnianewyżejkategorie:
cuucanaawaa,
rùndàawaa
i
baayingidaa.Cuucanaawaa
otrzymywalinierazważnestanowiska
wadministracjikraju,urzędyzarezerwowanewyłączniedlaniewolników.
Zekonomicznegopunktuwidzenianieprzynosiliichwłaścicielomdochodu,
awręcztrzebabyłoprzeznaczaćpokaźnesumynaichutrzymanie.
Rùndàawaa
bylirolnikami,osiedlonyminaziemiachichpanów.Nadzorowałich
sarkin
ganduu,
swegorodzajuekonom,któryużywałcałejswejwładzydlauzyskania
maksymalnejprodukcji,wzbogacającejwłaścicielaziemi.
Baayingidaa,
czyli
niewolnicydomowi,wykonywalipracęwobrębiezagrody,byliwysyłaninaposyłki
istanowilisiłęrobocząwrzemiośle[Mahdi1978:6].
Najcięższylosmiałopierwszepokolenieniewolników,itowczasieich
schwytania,czywkrótcepotem.Obraznieszczęśnikówzesznuremnaszyi,
powiązanychzesobą,pędzonychprzezbuszczywystawionychnasprzedaż,
zniewolonychfizycznieiobdartychzresztekludzkiejgodności,dotyczył
wzasadziepoczątkówniewoli.Taktraktowanibylinieszczęśnicywysyłani
kuWybrzeżuAtlantyckiemulubprzezSaharę.Natomiastniewolnicyprzeznaczeni
narynkiwewnętrzneszybkouzyskiwalimożliwośćwykonywaniasłużalczychusług
czyzawodów.Zostawaliwojownikami,urzędnikami,agentamihandlowymi,
sługamidomowymi,rzemieślnikamiczyrobotnikami.Ichzwiązkizwłaścicielami
przyjmowałycharakterstosunkówmiędzyopiekunemajegopodopiecznym.
Niewielkiebyłyograniczeniaswobodyruchu.
Cuucanaawaa
moglibezprzeszkód
poruszaćsięwgranicachmiast.Niewolnicyciniemoglijednakopuszczaćsłużby
uswegopanabezzapłatyodstępnegoprzeznowegowłaściciela.
