Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przypisująsobiestatusarystokratyczny,choćbyichprzodkowieniewywodzilisię
zgrupyzdobywcówizwycięzcówwświętejwojnie.
ObokHausańczykówpochodzeniafulańskiego,wpółnocnejNigeriispotykasię
takichFulanów,którzyniemająnicwspólnegozludnościąmiejscową.Sąoni
rozrzuceniodWyspZielonegoPrzylądka,ażpoKameruniRepublikęSudanu.
Mówiąróżnymidialektamijęzykafulfulde,zachowująwłasnetradycje,zwyczaje
iwartości.Wjęzykuhausaokreślasięichterminem
Filàanindaajíi
-„Fulanie
zbuszu”.Sątopasterze-koczownicy,którzyżyjąwswoistejsymbioziezludnością
osiadłąHaɓe.Pasterzeci,zajmującysięhodowlądługorogiegobydła,ściśle
przestrzegająkodeksunormplemiennychiunikająmałżeństw
zprzedstawicielamiinnychgrupetnicznych.Zachowaliprzetowczystejpostaci
swecechyantropologiczne.
Frakcjahausańsko-kanuriodgrywaławażnąrolęwpółnocnejczęściziemHausa
nadługoprzedrozpoczęciemprocesuasymilacjikulturowejFulanów.Ludność
Kanuri,nazywanawjęzykuhausa
Barèebarii
(l.p.
Bàbarbarèe),
stanowiłagłówną
grupęetnicznąwimperiumKanem-Borno,któreodwschodu,północyaokresowo
takżeodzachoduotaczałoziemiehausańskie.Przezdługiokressprawowało
kontrolęnadróżnymmiastami-państwamiHausa,którepłaciłymutrybut.Nawet
pozrzuceniutegojarzmaKanurinadalcieszylisiędużymprestiżemwśród
arystokracjimiejscowej.
Wmiastach-państwachhausańskichzawszespotykałosięwieluKanuri,którzy
przybywalitamwwynikukontaktówpolitycznych,wojskowychihandlowych,
łączącychHausazimperiumKanem-Borno.WojownicyKanurizałożyliwXVII-XIX
w.kilka„mieszanych”państeweknapółnocnychobszarachziemhausańskich:
Uacza,DungasiMyrriah,któreprzyjęływspólnąnazwęSossebaki.Ichzałożyciele
stworzyliwarstwęmiejscowejarystokracji.NazachodziepowstałowXVIII
w.prężnepaństwoZamfara,założoneprzezKanurinaprzygranicznychobszarach
Katsiny,ZariiiGobiru.WtymsamymczasiearystokracjaKanuriutworzyłateż
znanepaństewkoArewa.WczasiewojnyFulanówzimperiumKanem-Borno,
napoczątkuXIXw.,szybkowzrosłowsiłęzałożoneprzezKanuripaństewko
Damagaram.StawiałoonozaciętyopórFulanom,udzieliłoschronieniakilku
zbiegłymwładcomhausańskimipomogłoimwzorganizowaniuoporuprzeciwko
bojownikomświętejwojny.Jegostolicastałasięjednymzważniejszychterminali
karawanowychnapołudnieodSahary.
Niewszyscyprzedstawicielefrakcjihausańsko-kanuriwywodząsięzrodów
arystokratycznych.Naobszarzehausańskimpozostawałyoddziałybornuańskie,
którebyływłączanedomiejscowycharmii.Znajdowałytamschronieniegrupy
ludnościwypędzonejzBornozaróżneprzewinienia.Największynapływ
przedstawicieliluduKanurinastąpiłprzykońcuXIXw.wwynikupodbojuKanem-
BornoprzezłowcęniewolnikówRabeha,byłegouczestnikapowstaniaMahdiego
wSudanie.PozycjaludnościpochodzeniaKanuriwśródHausańczykówjestróżna
naróżnychobszarach.Największymprestiżemciesząsiępotomkowiezałożycieli
państewek.Mająreputacjędzielnychwojowników,ludzidumnychiwyniosłych.
KobietyKanuriuważanesązabardziejprzystępneodHausanek.Wczasach
świetnościKanem-BornozwyczajeKanuriznaczącowpływałynapodkulturę
dynastycznąHausa.Jegoarystokracisłużylizawzórdlanotablihausańskich.
ZKanem-Bornozaczerpniętowieleurzędówitytułówdworskich.Zasymilowanych
Kanuriciąglejeszczerozpoznajesięponacięciachnatwarzyinaczubkunosa.
NaturalizowanychKanuriHausańczycyokreślająterminemKambarinBarebari.
Sątopotomkowieludzi,którzyprzybylizBorno,przezpokoleniaprzebywali
naziemiachhausańskichiutraciliwszystkieaspektykulturyKanuri.
DomiejscowościonajwiększejkoncentracjiKambarinBarebarinależą:emiraty
KanoiKatsina,okręgiAunaiKabodżiwemiracieKontagora,okręgGummi
