Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
pokrewieństwa.Obywateletradycyjnegomiasta-państwaGobirusą,naprzykład,
partneramizabawowymi(à
bóokanwàasaa)
ludzizDaury
.Mogąonitamzawsze
znaleźćschronienie,jeślitylkopowołająsięnatradycyjniełącząceichwięzi.
NakształtwspółczesnegospołeczeństwaHausarzutująjegodwiepodkultury,
odmienne,powiązanezesobązespołyspołeczno-kulturowe.Pierwszanosinazwę
arnèe
(l.m.
arnaa)
„poganie”.Druganiemanazwymiejscowej,awpracach
naukowychokreślanajestterminempodkulturydynastycznej.Podział
napodkulturywynikazezłożonościetnicznejHausa.Przybyłezzewnątrzgrupy
wojownikównarzuciłyswąwładzęautochtonicznejludnościwiejskiejiprzyjęły
statusmiejscowej„arystokracji”.Najeźdźcycimielibyćzałożycielamimiast
irynków.Stałysięoneośrodkami,wktórychukształtowałasięnowa,wyższa
kultura.
Przezwielewiekówkulturadynastycznarozwijałasiękosztemkultury
arnèe,
atowarzyszyłyjejzjawiskawzrostumiastirynków,wykształcaniasięstruktur
wiejskichirozpaduorganizacjiklanowychorazpowstawaniasystemu
administracyjno-politycznegosà
rautàa.
Zczasem,wmiaręprzyjmowaniaprzez
miasta-państwaislamu,zaczęłaonawchłaniaćelementykulturymuzułmańskiej.
Procestenzostałgwałtownieprzyśpieszonyprzezświętąwojnę.Dzisiajpodkulturę
dynastycznąutożsamiasięwręczzmuzułmańską.Podkultura
arnèe
ubożeje
ispychanajestnamarginespoprzeznawrócenialudności„pogańskiej”,
naniektórychobszarach(np.wokolicachKano)zwanejMaguzawa.
Arnaa
zajmująsięgłównierolnictwem.Żyjąnawsiizachowująelementy
strukturyklanowej.Pozostająwiernistarejreligii.WAder(Niger)stanowią
większośćspołecznościhausańskiej,podporządkowanejzdobywcomtuareskim.
DominujątakżewprowincjiArewa.Naniektórychobszarachzauważasięproces
wyobcowywaniasię
arnaa,
którymiałbyćzapoczątkowanywokresieformowania
sięmiast-państw.Naprzykład,naziemiachSokotouważanisąoni,zwłaszcza
przezFulanówimalamów,zaobcągrupęetniczną.NadworachGobiruiKatsiny
istniałnaweturząd
sarkinarnaa
„władcapogan”,nawzór„władcyFulanów”,
„władcyludzizAzben”iinnych.
Społecznośćhausańskajestdzisiajwysocezróżnicowanazpunktuwidzeniajej
składuetnicznego.Pochodzenienadalodgrywapewnąrolęwsamookreślaniusię
poszczególnychjednostek,któremogąbyćdumnelubwstydzićsięswychkorzeni,
określanychterminami
asalii
—„rodowód”,czy
zùriyàa
—„potomstwo”.Grupy
lokalneskładająsięzpotomkówimigrantów,którzyprzybywalizróżnychstron
wwynikuwojenisporówdynastycznych,klęskgłoduczysuszy,naskutek
przeludnieniaczywposzukiwaniuurodzajnychgleb.Procesprzemieszania
ludnościijejhausaizacjinasiliłsiępoustanowieniuadministracjibrytyjskiej,
azwłaszczawokresieprzyśpieszonegouprzemysłowieniairozwojumiast.
Zasymilowaniimigranciwykazujądużąlojalnośćwstosunkudoprzyjmującejich
grupylokalnej.Zczasemmogąodgrywaćpierwszoplanowąrolęwsystemie
miejscowejwładzytradycyjnej.
Dowspółczesnejspołecznościhausańskiejzaliczasięróżne,zasymilowane
frakcjeetniczne.Donajważniejszychnależyniewątpliwiefrakcjahausańsko-
fulańska.OdpoczątkuXIXw.odgrywałaonaważnąrolęwprzekształcaniu
systemuspołeczno-politycznegoikulturyHausanaobszarzepółnocnejNigerii.
WiększośćFulanówzamieszkującychnaziemiachhausańskichutraciłoswójjęzyk
izasymilowałosięzichgospodarzami.Dotyczyto
Filaaningidaa
—„osiadłych
Fulanów”,awśródnichzwłaszcza
Filaaninzaurèe
—„Fulanówsiedzących
wprzedsionku”—najbardziejzintegrowanejarystokracjikalifatuSokoto
iuczonychmuzułmańskich.Fulaniecizamieszkująmiasta,żyjąwdomachzgliny,
bezuprzedzeńżeniąsięzHausankami,mająkrewnychHaɓeizachowująsięjak
rdzenniHausańczycy
.Przechowalijednakświadomośćprzynależnościetnicznej,
