Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałII.Głównedoktrynypolityczno-prawnestarożytnychChin
37
budzijednakwątpliwości.Lao-cyzakończyłżyciewodosobnieniu.Niesąznaneani
data,animiejscejegośmierci.Uważanoteż,żebyłnieśmiertelny.
Lao-cystworzyłdoktrynę,któradodziśmaswoichzwolenników-taoizm.
Przenikająmyśl,żetylkopowstrzymywaniesięodjakiejkolwiekaktywności
przynosiczłowiekowispokójiszczęście(wuwei).Wyzbyciesiępragnień,atakżekul-
tury,instytucjiprawnych,wszelkichsztucznychtworówludzkiejcywilizacjimasię
stać,zdaniemLao-cy,przesłankąnależytegożycia.
Drogadotao,donajdoskonalszegoźródła,dotajemniczejwszechrzeczy,istotynie-
pojętej,najprawdziwszej,wiecznejinajdoskonalszej,nadzmysłowej,wiedzieprzez
konsekwentnepowstrzymywaniesięodwszelkiejaktywności.Zbliżeniesiędotao
toosiągnięcienajdoskonalszegostanu.Lao-cyodrzucałkonfucjanizm,sądząc,że
właściwadroga(tao)pojawiasięsama,niemożnajejzbudowaćmoralnymdoskona-
leniemsię.WynikatozpodstawowejdyrektywyfilozofiiLao-cy,czyliniedziałania.
Laozi(Lao-cy)proponuje,abyzamiastuczyćideałów,któreostatecznieprzynosząskutki
przeciwnedozamierzonych,całkowicieodrzucićren,yi,erudycjęiwdrażanąmoralność
(...).Kiedysiękontynuujenaukę,zkażdymdniemcorazmniejsięjąprzyswaja.Kiedysię
dążydoosiągnięciadao,zkażdymdniemsięgotraci
1.
Człowiekjakoczęśćistotyświatamaswojente”,tj.cechygowyróżniające.Najważ-
niejszymisą:miłośćdoinnych,umiarkowanie,oszczędność,skromność.Poznać
istotęświatamożedziękikontemplacji,odrzuceniuzmysłowegopoznania,gdyżim
więcejpostrzega,tymmniejwie.Mędrcemjestten,ktopoznałprawaprzyrody.
Postawataka,programowozakładającabierność,zatopieniesięwsobie,niepro-
mowałaaktywnościpolitycznej.Państwo,jegoinstytucjesąprzecieżczymśsztucz-
nym.Regułytocoś,cojestprzeciwnenaturzeczłowieka.DlategoLao-cywyrzeka
sięcywilizacji,upatrującwprzeszłościwzórepokidoskonałej.Doktrynętęprzenika
krytykaprzemocy,ucisku,wojeninierówności.Ludziepotrzebująspokojnego,do-
statniegoiszczęśliwegożycia.
Państwomożejednaksprzyjaćtymwartościom.IdeałpaństwaLao-cywyrażałsię
wwizjipaństewkaomałejliczbieludności,pozbawionegoregułprawa,atakżebez
instytucjiprzemocy,wojska,odrzucającegocywilizację.Natomiastzapewniaćono
miałoludowidostatekkonsumpcyjny.Ludpozostawałtylkoprzedmiotemwładzy.
Odrzucenieoświatymiałosłużyćułatwieniurządzenialudem,albowiemłatwiej
jestkierowaćludźmimałowykształconymi.Jeśliłatwiejsięrządzi,łatwiejjestludzi
uszczęśliwić.Abyjednakrządzićkrajem,trzebawiedzieć,cosłuszne,pamiętać,że
tylkopoprzezobojętnośćmożnaposiąśćświat.Uzasadniałtonastępująco:
1I.P
.McGreal,WielcymyślicieleWschodu,Warszawa1997,s.17-18.
22
23
