Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wprowadzenie
corazczęściejpoglądtenuznajesięzaarchaiczny:kulturaniejestczymś
przyrodzonyminiepoddającymsięnegocjacjiiniewiążesamoistnie
ludziwewspólnotęwyznaczonąprzezwartościczymitypochodzenia.
Takipogląd,zdaniemautora,nieodpowiadarzeczywistymprocesomob-
serwowanymwkulturze.Kulturaitożsamośćproponowaneprzezrynek
nieprzynależądokonkretnegomiejsca—cooznaczaprzynależnośćdo
samegomiejscawjegomaterialnejikulturowejpostaci—tuojczyzną
jestcałyświat(Mathew2005:24—25).Kulturazatemprzybierapostać
szerokiejoferty,wobrębiektórejwartościsąwzględnieswobodniewy-
bieraneikomponowane—względnieswobodnie,bojednakwwyborach
tychistniejąograniczeniazwiązanezpłcią,roląspołecznączystatusem
ekonomicznym.
Wantropologiispołeczno-kulturowejnajważniejsząteorięgranicza-
pronowałFredrikBarth.Minęłojużponadczterdzieścilatodpublikacji
jegoesejuEthnicGroupsandBoundaries(wtomiepodtymsamymtytu-
łem,gdzieznalazłysięjeszczetekstyinnychautorów).Polskietłumaczenie
(MałgorzatyGłowackiej-Grajper)ukazałosiędopierow2004rokuwtomie
BadaniekulturypodredakcjąMarianaKempnegoiEwyNowickiej(Barth
2004).Samautorprzedstawiłswoje(iswychkolegów)teoretycznestano-
wiskonastępująco:DPopierwsze,kładziemynajwiększynacisknafakt,że
grupyetnicznesąkategoriamiokreślanymipoprzezaktyprzypisywania
iidentyfikacji,którychdokonująsamidziałającyludzie,idlategomają
onecechyzorganizowanychmiędzyludzkichinterakcji.Próbujemynastęp-
niewiązaćinnecechygrupetnicznychztąichpodstawowąwłaściwością.
Podrugie,stosujemygeneratywnepodejściedoanalizyproblemu:zamiast
pracowaćnadtypologiamiform,jakieprzybierajągrupyirelacjeetniczne,
zajmujemysiębadaniemróżnychprocesów,którezdająsięprzyczyniaćdo
tworzeniaitrwaniagrupetnicznych.Potrzecie,byadekwatniezaobserwo-
waćteprocesy
,przesuwamypunktciężkościzbadaniamorfologiiihistorii
poszczególnychgrupwkierunkubadaniaetnicznychgraniciichutrzymy-
waniasię”(Barth2004:249).
KoncepcjaBarthazmieniłamyślenieantropologówiinnychbadaczy
zajmującychsięproblematykąetniczną.Donajbardziejznanychbrytyjskich
kontynuatorówtejtradycjinależeli:SandraWallman(1978),JudithOkely
(1983)iAnthonyP.Cohen(np.1986).Alenietylkooniinspirowalisię
teoriąBartha,stosowanojąbowiemzpowodzeniemdoanalizyinnych
zjawiskkulturowych.
Wpolskimpiśmiennictwiesocjologicznymietnologicznymproblematy-
kagranicipograniczymadługątradycję,sięgającąFlorianaZnanieckiego,
JózefaObrębskiegoiStanisławaOssowskiego.Wśródwspółczesnychbadaczy
tejtematykinależywymienić:EwęNowicką,GrzegorzaBabińskiego,Janusza
Muchę,AndrzejaSadowskiego,JoannęKurczewską,HannęBojar,Dariusza
