Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Wprowadzenie
Wroku1921,poplebiscycieipowstaniach,GórnyŚląskzostałrów-
nieżpodzielony
.Wgranicachpolskichznalazłysiępowiaty:katowicki,
pszczyński,rybnickiorazczęścitarnogórskiegoilublinieckiego.Resztatego
krajuorazDolnyŚląskzostaływgranicachNiemiec.W1939rokucałość
terytoriumprzyłączonodoRzeszy
.PozakończeniuIIwojnyświatowejpra-
wiecałyŚląskznalazłsięwgranicachPolski,opróczczęściCieszyńskiego
(Zaolzia)iOpawskiego,którezostaływCzechosłowacji.
Przynależnośćpolitycznatychterenówczęstosięwięczmieniała,
amieszkającytamludziestawalisięobywatelamicoraztoinnych
państw
.Tożsamośćnarodowaautochtonicznejludnościniebyłasprawą
oczywistąikształtowałasięrozmaicie.Intensywnaindustrializacjaziem
śląskichłączyłasięznapływemobcejludności,aprocestenpoIIwojnie
światowejuległjeszczeintensyfikacji.Wtedyteżnaniektórychterenach
nastąpiłazupełnawymianamieszkańców,nainnych—przybyszeza-
mieszkaliobokautochtonów
.Dominującyideologiczniedyskurspolskości
zdelegitymizowałinnetożsamości.Dopieropo1989rokuzaczęłysię
oneujawniać.
Pierwszaczęśćniniejszegotomuukazujerozwójteoriidotyczących
granicwantropologiispołeczno-kulturowejisocjologii.Otwierajątekst
MarcinaLubasiaRóżnorodnośćwdziałaniu.Antropologiagranicspołecz-
nychniegdyśiobecnie,stanowiącykrytyczneomówieniekształtowaniasię
tejproblematykiwobrębiedyscyplinyorazautorskąpropozycjęjejujęcia
teoretycznego.Lubaśswójprzeglądrozpoczynaoczywiścieodklasycznego
podejściadobadaniagraniczaproponowanegoprzezFredrikaBartha,które
stanowitakżewspólnymianownikpropozycjipublikowanychwniniej-
szymtomie.ByłoonoinspirowaneteoriamiRadclife’a-BrownaiEdmunda
Leacha,ujmujączróżnicowaniekulturowejakospołeczniezorganizowane.
Barthodrzucałorganicystycznerozumieniekultury
.Granicemiędzygrupa-
mistanowiły
,wedługniego,jedenzaspektóworganizacjispołecznejżycia
zbiorowego,byłyprzezaktorówspołecznychwytwarzaneipodtrzymywa-
ne.LubaśpodsumowujemyślBarthatwierdzeniem,żedlategoteoretyka
granicespołeczneniewyrażająsubstancjalnychróżnicmiędzyludzkimi
zbiorowościami,leczdotycząróżnicuznawanychprzezaktorówwdanym
momenciehistorycznymzadecydująceoichodrębności.Wprzeglądzie
autoraznalazłysiętakżekoncepcjeidącedalejtymtropem:Anthony’ego
Cohena(granicesymbolicznesłużąbudowaniuideologiiwspólnoty),Erica
Wolfa,JohnaCole’aiKatherineVerdery(nacjonalizmyipaństwoinsty-
tucjonalizujągranicespołeczne).Lubaśodwołujesięrównieżdopolskich
badaczyiprzywołujeichkoncepcje.Natymtleprezentujeswąwłasną
propozycjęujęciagranicspołecznychjakoograniczeńizakazównałożonych
naokreśloneformykontaktówiwspółdziałaniapewnychkategoriiosób.Jest
tozatembarierautrudniającakontaktymiędzyludźmi,anierozgraniczenie
