Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
I.Ocenasprawnościgrafomotorycznych
Badaniabyłyukierunkowanenarozpoznaniezjawiskwsferzegrafomotoryki
napodstawowymetapieedukacjiszkolnej;wokresierozwijaniasprawnościgrafo-
motorycznychwzwiązkuzpodjętąnaukąpisania(oraznabywaniemwtokuedu-
kacjiczynnościgrafomotorycznychopodobnymcharakterze,dotyczącychznaków
graficznych).
Zakresbadańwłasnychzostałokreślonyodpowiedniodonastępującychustaleń:
1.Ocenawytworówczynnościgrafomotorycznychopierasięnauzyskanych
próbkachpismaorazpróbkachwzorówliteropodobnych.
Waspekcieedukacjiszkolnejpierwszoplanowycharaktermaocenapisma,nie-
mniejjednakważnejestdlanasuwzględnieniewzorówliteropodobnych.Wzory
zawierająelementypodobneformalniedoliterlubichczęściskładowych(typu:
kreskipoziome,pionowe,skośne,łuki,kółka),aprzeztodająmożliwośćoceny
tychumiejętnościgrafomotorycznych,któresąistotnedlaczynnościpisania,ajedno-
cześnieniesąściślezwiązaneznawykamiruchowymikształtowanymiwprocesie
nauczaniawedługokreślonychwprogramachszkolnychwzorców(kształtówliter,
sposobuichkreślenia,łączenialiteritp.).Ponadto,jużwewczesnychlatachedu-
kacjiobserwujesięróżnorodnezmianyiodstępstwaodwzorców,wzwiązkuzin-
dywidualizacjącharakterupisma(por.stadiarozwojuumiejętnościpisania,Wróbel,
1985)–identyczneformalniezjawiskomożebyćkwestiąwyborulub,wprzypad-
kudysgrafii,jedynymmożliwymzachowaniem.Jednocześnieuucznia,wprzy-
padkudoświadczanychjużtrudnościszkolnych,funkcjonowaniewsferze
emocjonalno-motywacyjnejmożebyćodmiennewsytuacjipodejmowanychprób
pisaniaorazpróbkreślenia/rysowaniawzorówliteropodobnych.Ztegowzględu,
dlazbadaniawszerszymwymiarzeumiejętnościpisania,cennejestposzerzenie
ocenywytworówczynnościgrafomotorycznychopróbkiwzorówliteropodobnych.
Próbyobejmująceróżnerodzajeznakówgraficznychsąwartościowezuwagi
naocenępismaręcznego,jakteżokreśleniemożliwościposługiwaniasięznakami
graficznymiinnyminiżliterydanegojęzyka–analogicznie,mającnawzględzie
formalnyaspektróżnegorodzajuznaków,należytutraktowaćcyfry(arabskie,rzym-
skie–będąceznakamigraficznymiliczb),literyinnegoalfabetu(np.wprzypadku
grażdankiwjęzykurosyjskim),pismonutoweczyznakiinterpunkcyjne
9
.
Badaniewytworówczynnościgrafomotorycznychnależysytuowaćnapłaszczy-
źniegrafetyki–naszedziałaniazgodnesązprzedmiotemjejbadań,którymjest
przedewszystkimopismaterialnychcech(kształtu,budowy)znakówgraficznych
[Polański,1999]
10
.
9Drugoplanowejestwtymmomencieznaczenieznaku.Przykładowo:poziomakreskamoże
odpowiadaćwortografiimyślnikowiczyłącznikowi,wmatematycejestznakiemodejmowania,
wfizycegraficznymsymbolemujemnegoładunkuelektrycznego,zaśprzystopniuszkolnymozna-
czazmniejszeniewyrażanejtymstopniemoceny.
10Grafetyka(grafika,gramatologia)traktowanajestjakonaukapomocniczadlagrafemiki,
podobniejakfonetykadlafonologii–zaliczasiętu:grafologię(badającązależnośćmiędzypismem
