Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Fregejakospadkobiercaikontynuatorfilozofiiniemieckiej...
23
2)pierwszeństwasąduprzedpojęciemiotrzymywaniempojęćwdro-
dzerozbiorusądu;
3)koncepcjiistnienia22;
4)rozumieniapojęcia,określanegozapomocącechcharakterystycz-
nych23.
Uważam,żeFregegorozumienieobiektywnościtakżepokazujeKan-
towski„cień”wfilozofii:
Przezobiektywnośćrozumiemwięcniezależnośćodnaszegoodczu-
wania,oglądaniaiprzedstawiania,odrzutowaniawewnętrznychobra-
zówpłynącychzprzypominaniawcześniejszychwrażeń,lecznie
niezależnośćodrozumu;ponieważodpowiedziećnapytanie,jakiesą
rzeczyniezależneodrozumu,tosądzić,niesądząc,praćkożuch,nie
moczącgo24.
Fregepisał,żefaktpomyłkiKantawodniesieniudonaturysądówarytme-
tykiniepodważajeszczejegozasług25.Lubomirskiuważa,żewfilozofii
Fregegosąelementypochodząceztradycjikantowskiej,aleonedająsię
odnaleźćwdorobkukażdegofilozofapiszącegopoKancie26.
OntologięFregegomożnaporównaćzontologiąBernardaBolzana
(178111848).OdpowiednikiemFregegomyśli(należącychdotrzeciego
królestwa)są„zdaniasamewsobie”(Satzansich),któremogąbyćpraw-
dziwelubfałszywe:
Zdaniemsamymwsobienazywamtylkojakąkolwiektakąwypo-
wiedź,żecośjestlubżecośniejest;obojętnie,czytawypowiedźjest
prawdziwaczyfałszywa,bądźzostałaprzezkogokolwiekujęta
wsłowalubnie,anawet[czy1P.N.]zostałapomyślanaprzezumysł
bądźnie27.
22G.Frege:[DialogmitPünjerüberExistenz;vor1884].NS,s.75(przypis).
23GL,§88,s.991100.(Opojęciuliczby...,s.198).
24GL,§26,s.36.(Podstawyarytmetyki...,s.122).Fregeodróżniaobjektiv(tłumaczę
jako„obiektywny”)odwirklich(tłumaczęjako„rzeczywisty”).Dlaprzykładu,liczbysą
obiektywne,aleniesąrzeczywiste.KojiGutuważają,żeFrege„obiektywny”rozumiałjako
„intersubiektywny”.L.Koj,A.Gut:UwagioantypsychologizmieFregegoiHusserla.
W:Psychologizmiantypsychologizm.Red.A.Olech.Kraków2001,s.39.
25GL,§89,s.102.(Opojęciuliczby...,s.199).
26A.Lubomirski:FregeiKant...,s.113.Por.A.Gut:GottlobFregeiproblemyfi-
lozofiiwspółczesnej...,s.36.
27B.Bolzano:Wissenschaftslehre.Bd.1.Stuttgart1BadCannstatt1987,s.104.
Podajęza:P.Nowara:Bolzanowskakoncepcjaprzedstawieńbezprzedmiotowychajejin-
terpretacjawrozprawie„OtreściiprzedmiocieprzedstawieńKazimierzaTwardowskiego”.
„Diametros”2006,nr8,s.69.Opodobieństwiemiędzykoncepcjązdaniawsobieimyśli
piszą:G.GabrieliW.KienzlerwGottlobFregespolitischesTagebuch.Einl.,Kom-
