Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Zagadnieniawstępne
BezzasadnośćtakiegopodejściawykazujeH.Sluga3,uzasadniając,żeFre-
gewielezaczerpnąłzfilozofiiniemieckiejdrugiejpołowydziewiętnastego
wieku.Pokazuje,żejegofilozofiawyrosłaztradycjiniemieckiegoideali-
zmu,szczególniezodniesieniadofilozofiiKanta,neokantystów,aletakże
filozofiiB.Bolzana,A.Trendelenburga,H.Lotzego.Dowymienionych
myślicielidodamtakżeL.Wittgensteina,wprawdziemłodszegoodFrege-
goojednopokolenieidziałającegojużwdwudziestymwieku,aledysku-
sjepomiędzytymiuczonymiwywarłyistotnywpływnarozwójpoglądów
zarównoFregego,jakiWittgensteina.Pozapoznaniusięzargumentami
SlugiDummettnadaluważawpływfilozofiiniemieckiejnaFregegoza
drugorzędnyinieburzącytezyojegooryginalnościwczasachjemu
współczesnych4.
PrzedstawięterazpunktystycznefilozofiiFregegozmyśląfilozoficzną
przedstawicielidziewiętnastowiecznejfilozofiiniemieckiej.
Fregewielokrotnieodnosiłsięwswychpismach(wszczególności
wGL)dofilozofiiImmanuelaKanta(172411804),przyczyminteresowały
gogłównietrzytematy:
1.Naturasądówmatematycznych(syntetyczneczyanalityczne).
2.Rozumienieanalitycznościisyntetyczności(acozatymidzie,anali-
zyisyntezy).
3.Kantastanowiskoteoriopoznawcze.
Ad1.Fregeciąglepowracałdopytania,czyprawadotycząceliczbsą
sądamianalitycznymi,zaKantempytałoaprioryczny,aposterioryczny,
syntetycznyczyanalitycznycharakterprawdarytmetyki5.Kantuważał
sądymatematyczne(arytmetyczneigeometryczne)zasyntetyczneaprio-
ri6.FilozofzJenywidziałróżnicęmiędzysądamiarytmetycznymi
asądamigeometrycznymi:
Pomiędzyarytmetykąageometriąjestgodnauwagiróżnicadotycząca
tego,jakone[geometriaiarytmetyka1G.B.]uzasadniająswojeza-
sady.Elementywszystkichgeometrycznychkonstrukcjisąnaoczno-
3H.Sluga:GottlobFrege.TheArgumentsofthePhilosophers.LondonandNewYork
1980.
4M.Dummett:TheInterpretationofFrege’sPhilosophy.Cambridge,Massachusetts,
1981,s.XVII1XVIII;Idem:Antyrealistycznespojrzenienajęzyk,myśl,logikę...,s.1611
195.StanowiskopośredniemiędzyDummettemaSlugązajmujeGabriel;zob.G.Gabriel:
Frege,Lotze,andtheContinentalRootsofEarlyAnalyticPhilosophy.In:FromFregetoWitt-
genstein.PerspectivesonEarlyAnalyticPhilosophy.Ed.E.H.Reck.Oxford2002,s.39140.
5GL,§17,s.23.(Podstawyarytmetyki.W:F.Brentano,G.Frege,Ch.Thiel:
Próbygramatykifilozoficznej.Antologia.Tłum.ioprac.K.Rotter.Wrocław1997,
s.112);GL,§3,s.3.(Podstawyarytmetyki...,s.95).
6I.Kant:Krytykaczystegorozumu.T.1.Tłum.,wstęp,przypisyR.Ingarden.
Warszawa1986,s.77.
