Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kapitałwnowymcywilizacyjnymparadygmacieekonomii
51
jakocałośćmożnanazwaćposzukiwaniemtożsamości.Niemożnabowiem
realizowaćjej,nierozważającistotyisposobuistnieniawotaczającymświecie
zarównojednostek,jakteżgrupczyspołeczeństw.Tożsamościąmożnawięc
nazwaćzespółprzekonań,postaw,twierdzeń,oceninorm,którystanowispójny,
całościowyobrazrzeczywistościporządkującypostępowaniejednostekwzględem
siebieiotoczenia.Tożsamość,oczymjużwcześniejwspominano,jestzbiorem
elementówiczynnikówdośćróżnorodnych,niemniejjednakzawierazagadnienia
dotyczącereligii,moralności,obyczajowości,historii,prawa,hierarchiidóbr,celu
działaniaifunkcjonowania,opisywaniarzeczywistościzapomocąjęzyka,relacji
pomiędzyjednostkamiwgrupie,społeczeństwie.Tożsamośćzatemstanowipróbę
odpowiedzinapytaniadotycząceistotyisposobuistnienia,ostatecznychprzy-
czynistnieniawięzispołecznychigrupspołecznych,stosunkubytowegomiędzy
jednostkąaspołeczeństwem.Wjejramachmieścisięteoriażyciagospodarczego,
rodziny,narodu,państwa,społecznychzwiązkówformalnychinieformalnych.
Ponadtotożsamośćjestpojęciem,któredajesięztrudemoperacjonalizować.
Toteżkwestiezwiązaneztożsamościąnastręczająwieleproblemównaturydefini-
cyjnej,sątrudnedoujęciailościowegoorazfunkcjonująwramachbardzoszero-
kiegokontekstuinstytucjonalnego,politycznego,geograficznego.Tożsamośćstoi
upodstawcywilizacji,ajejpoznaniejestprocesemtrudnymizłożonym.Istotę
cywilizacjijakometodaustrojużyciazbiorowegostanowistrukturaprawa,pię-
ciomianwartościbytu,atakżespołecznepojęcieczasu30.Cywilizacjajestprzede
wszystkimnajwiększąjednostkąkulturową31,najszersząpłaszczyznąkulturowej
tożsamościokreślonąprzezjęzyk,historię,religię,obyczaje,instytucjespołeczne,
aletakżesubiektywnąsamoidentyfikacjęludzi.Kulturazatemstanowirzeczywi-
stośćtworzonąprzezczłowieka,jegoprzeżyć,postaw,zachowańzarównojednost-
kowych,jakispołecznych.Najbardziejwidocznywymiarkulturowywpostaci
społecznegodziałaniaisposobużyciawiążekulturęzrozumieniemspołeczeń-
stwa.Tworykulturowejakopochodneludzkiegodziałaniastanowiąswoisteznaki
formalne,symbole.Człowiekmożeodczytaćzakodowanątreśćwprzedmiotach
materialnychitakpojętedziałodostosowaćdoswoichpotrzeb.Obszernyprzegląd
definicjikulturyicywilizacjimożnaznaleźćuA.L.KroeberaiC.Kluckhohna.
Tożsamośćkoncentrujesięwokółczynnościkulturowychlubkulturotwór-
czychczłowiekabądźnaodczytywaniuwytworówtychczynnościwpostaci
języka,instytucjispołecznychipolitycznych,dziełsztuki,religii,nauki,ideologii.
Tożsamośćulegazmianiepoprzezdziałalnośćstanowiącąrozwijanieidoskona-
lenienaturyludzkiejipozaludzkiej.Takwięczezmianątożsamościmamydo
30P.Bezat,TeoriacywilizacjiFeliksaKonecznego,DomWydawniczyOstoja,Krzeszowice
2004,s.78–93,rozdział:Siedemcywilizacji.
31S.P.Huntington,Zderzeniecywilizacjiinowykształtładuświatowego,WydawnictwoLite-
rackieMuza,Warszawa1998,s.45inast.
