Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.PRACAWNAUCZANiUJANAPAWŁAii.TREśCiPARTYKULARNEiUNiWERSALNE
lubnniebyć”.Upominasięmianowicieoochronęprawadożycia,
ochronęinstytucjirodzinyopartejnamałżeństwie,ochronęprawro-
dzicówdoutrzymywaniaiwychowaniadzieciorazprawdzieckado
naturalnejrodziny.
Niemalczterydekady,któreupłynęłyodogłoszeniaLE,tona
przełomieXXiXXIw.czasbardzodługi.Tymbardziejżeglobalizacja,
którawostatnichkilkudekadachobjęłaprocesygospodarcze,oznacza
przyspieszeniewwieludziedzinach.Sądzę,żewswejnzmiennej”
warstwietreściowejLEjestostatniąwielkąencyklikąspołecznąepoki
industrialnej,tj.epoki,wktórejoporządkugospodarczymalboochao-
sie,sprawiedliwościalboniesprawiedliwościprzesądzarelacjamiędzy
pracąikapitałem,akonfliktmiędzytymiczynnikamimożeprowadzić
dospołecznegowybuchu.Konflikttenprzybieraprzytymróżneformy
wdwóchkonkurencyjnychsystemach:socjalizmuikapitalizmu.
Wdziejachmyśliekonomicznejwielokrotniemodyfikowano
iuzupełnianotęwywodzącąsięjeszczeodAdamaSmithaenumerację
podstawowychczynnikówprodukcji(obokpracyikapitałuzaliczasię
tujeszczeziemię).SamJanPawełIIwspominaoprzedsiębiorczości
(wSRS)orazokapitaleintelektualnym(wCA).Trzebazaznaczyć,
żewLEpojęciekapitałujestdośćwąskie.Obejmujejedyniekapitał
rzeczowy,tj.zasobynaturyorazzespółśrodkówprodukcji(por.LE12).
Jakwiadomo,wposzczególnychepokachrozwojugospodarczego
zmieniasięwagaposzczególnychczynnikówprodukcji.Podczasgdy
wepocefeudalnejpodstawowymczynnikiemjestziemia,wkapitali-
zmieindustrialnym–pracaikapitał,towokresiepostindustrialnym
głównymczynnikiemokazujesięwiedza
5
.Wkonsekwencji–spa-
daznaczenieprzemysłuwgospodarce,rośniezaśznaczenieusług.
Oczywiściewrazzserwicyzacjągospodarkistępionezostajeostrze
staregokonfliktumiędzypracąakapitałem.Bezwątpieniaprzybiera
onrównieżinneformy.
Takwięcpo35latachodogłoszeniaLEwielezmieniłosięwświe-
ciepracy.Przeglądowinajważniejszychkwestiiskładającychsięnatę
zmianęwartopoświęcićodrębnypunkttychrozważań.
5
Por.P.Drucker,Społeczeństwopokapitalistyczne,Warszawa1999.
41
