Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JeanHéring:Kilkazadańfenomenologiisnu
29
mywierzyćwichnieobecność.Jakmogliśmy,mówimysobieweśnie,
wyobrażaćsobiecośtakdziwnego,jakichzniknięcie?Powiedzielibyś-
myraczej:zapewneśniliśmy,myśląc,żeoniflodeszli”.Chcącwcho-
dzićwszczegóły,należałobyjeszczewyróżnićconajmniejdwaprzy-
padki:kiedyprezentowalibysięonijakopowracającyalbogdy
zjawiskapoprostunegowałybyichśmierć.
Taosobliwośćmogłabynamjużdostarczyćkryteriumodróżnienia
intersubiektywnościśnionejodtejflnajawie”(sitveniaverbo).Bez
wątpienia,kryteriumtojestniemożliwedozastosowaniapodczas
snu,ponieważnaszzmysłkrytycznyzdajesięwtedyniefunkcjono-
waćwewłaściwysposób.Pozwalanamjednakpoprzebudzeniuroz-
różnićdwieintersubiektywności.
Alezdarzeniemważniejszymdlawyjaśnienianaszegoproblemu
jestbezsprzeczniefenomenprzebudzenia(phénomèneduréveil).
Wydajesię,żefenomenologicznestudiumprzebudzenianigdyniezo-
stałoprzeprowadzonewsposóbsystematyczny.Bezwątpienia,zbada-
nowarunkifizyczne,fizjologiczneczypsychologiczneprzebudzenia
(aczkolwiekwsposóbmniejstarannyniżwarunkizasypiania),nie-
kiedytakżewrażenia,jakichdoznajebudzącysiępodmiot;jakjednak
zachowujesięświatsnuwmomencienaszegoprzebudzenia?Studium
zgłębiającetękwestiębyłobybardzointeresująceiniepozbawione
wartościfenomenologicznej.Kilkawskazówekznajdujesięjednak
wtwórczościpoetówipowieściopisarzy,którychwybraneświadectwa
zostałyzebranewciekawymdzieleIgnazegoJezoweraDasBuchder
Traume4.Zasadniczycelpodobnychpublikacjikoncentrujesięjednak
prawiezawszenasamychsnach,azwłaszczanasnachowartości
szczególnej,chcemypowiedzieć:takich,którezdająsięprzepowiadać
wsposóbjasnybądźsymbolicznyprzyszłewydarzenia.
Jednymzpierwszychzadańfenomenologiisnówwydajesięzatem
metodycznezbadanieprzebudzenia.Należałobywięczacząćodskla-
syfikowaniaróżnychtypówprzebudzeń:sąnaprzykładprzebudzenia
gwałtowne,spowodowaneodgłosamizdającymisiępochodzićzinnego
świata,takjakbywprowadziłjedyrygentniewidzialnejorkiestry,
przewodzącyświatusnów.Innymrazemhałas(bardziejlubmniej
zniekształconywosądzieczłowiekazbudzonego,jednakniewosądzie
śniącego)postrzegaśniącyjakonależącydosnu.Właśniewtenspo-
sóbdźwiękbudzikamożewkroczyćdosnujakodzwonektelefonu—
dotegostopnia,żenawetpoprzebudzeniupodnosimysłuchawkę.
Jakjednaksądzimy,bezpomyłkimożnaorzec,żeprzebudzenie
powodujedziwnezniesienie(annulation)światasnów.Tooznacza
4Por.J.Jezower:DasBuchderTraume.Berlin1928.
