Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
FLAGRANTEBELLO
donosiłowielkiejliczbiedezerterówzarmiiosmańskiej79,chorobach80,
brakachaprowizacyjnych81iinnychtrudnościach82.
ZdarzałosięjednakŁuskiniewypowiadaćoTurkachrównieżwpozy-
tywnymtonie,choćtoakuratmogłobyćbardziejpochodnąźródła,zktóre-
goczerpałinformacjeniżwyrazemjegowłasnychprzekonań.Przykładem
artykułzWiednia,datowany19lipca1788r.:
ListypartykularnezKwateryGeneralnejwojskanaszego[habsburskiego-
M.K.]donoszą,żezcodziennegoidośćdługiegodoświadczeniatamwi-
dzą,iżbagnetynaszeniemogąoprzećsiękopiomTurków,któremioni
zdziwnądzielnościąrobićiwieledokazywaćumieją;przetobyłarada,żeby
częśćżołnierzynaszychpodobnemi,atojeszczedokilkucalówdłuższemi
nTurcypobarbarzyńskupostępują;wszystkiewioski,którewBanaciezabierają,pustoszą
ogniemimieszkańcówzabijają”;GW
,24IX1788,nr77,s.[3]:nTurcyokrucieństwaswoje
wBanacienieprzestają.PułkownikowiWołosko-IliryjskiegoRegimentubrzuchrozpruli
iznacznąliczbęchorychnaszychwprzewoźnymszpitaluzdwunastufelczeramiwpieńwy-
cięliigłowyichzabralizsobą”
.
79Kilkawzmianekzpoczątkuwojny-GW
,15XII1787,nr100,suplement,s.[2]:nOd
niejakiegoczasudo3000Turkówzróżnychmiejscmultańskichdezerterowało”;GW
,19XII
1787,nr101,s.[2]:nKlęskaTurkówodniesionaprzyKinburnie[12października-M.K.]
takbardzogarnizonoczakowskizatrwożyła,żekilkasetuciekłoidodomuwróciłosię”;GW
,
22XII1787,nr102,s.[2]:nMówią,żewojskaottomańskie,wokolicachIsmaiłowakonsy-
stujące,wynosządo40000ludzi;alewojskate,jakwszystkieinne,umniejszająsięcodzień
przezdezercje,mianowicieżołnierzyazjatyckich,którzywieleucierpieliprzezdeszczewje-
sieni,awięcejjeszczeprzezzimęnadchodzącącierpią”;GW
,5I1788,nr2,s.[1]:nŻalenia
sięodbaszówiwszystkichkomendantówwojsktureckichcodziennieprawietudochodzą,
żeichżołnierzepartiamidodomówwracająsię”
.
80GW
,6II1788,nr11,s.[2]:nPodługwiadomościodarmiitureckiej,rozwolnionenad-
zwyczajnieiwilgotnepowietrzetejzimyokazjąbywawieluchoróbwtejżearmii.Choroby
wprawdzieimiędzywojskiemaustriackimirosyjskimznajdująsię,leczlazaretyuRosyj-
czykówiAustriakówdalekolepiejsąurządzoneaniżeliuTurków”
.Por.teżGW
,1XI1788,
nr88,s.[4].
81Por.m.in.GW
,3X1787,nr79,suplement,s.[2];7XI1787,nr89,suplement,s.[1].
82PrzykładowoGW
,13II1788,nr13,s.[2]:nPrzytureckimwojskunajwiększypanuje
nieporządekikarnośćwojskowauTurkówzdajesiębyćjeszczenikczemniejszaterazniż
byłazaczasówprzeszłejzRosjąwojny”
.Należyzauważyć,żeprorosyjskapostawaksiędzare-
daktoradrażniłamocnoczytelnikówinarażałagonaoskarżeniaostronniczośćinierzetelne
relacjonowaniewypadkówwojennych.Najedenztakichzarzutów,dotyczącyprzedstawie-
niaszwedzko-rosyjskiejbitwymorskiejz26lipca1789r.,Łuskinazdecydowałsięnawet
odpowiedzieć(GW
,22VIII1789,nr67,suplement,s.[1-2]).Ksiądzredaktorzmuszonybył
takżebronićsięprzedzarzutamiodrukowaniunierzetelnychsprawozdańzobradsejmo-
wych(np.GW
,17VI1789,nr48,s.[2];22VIII,nr67,suplement,s.[2]).
