Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Znaczeniekryteriówzbieżności
13
Koniecznośćspełnieniakryteriumdotyczącegoinflacjipowinnaskłaniaćkraje
zabiegająceoudziałwstrefieeuronietylkodoodpowiedniegoograniczeniastopyin-
flacji(tak,byniebyłaonawyższaowięcejniż1,5punktuproc.odśredniejstópinflacji
wtrzechkrajachUEonajniższejstopieinflacji),aletakżedoistotnegoograniczenia
strukturalnychczynnikównapędzającychinflację(np.wysokistopieńmonopolizacji
rynkuniektórychusług).
Kryteriumdotyczącestabilnościkursuwalutysprowadzasiędoobowiązkuwłą-
czeniawalutydoMechanizmuStabilizowaniaKursówERMII(ExchangeRateMe-
chanismII),będącegokontynuacjąistniejącegodo1999r.mechanizmukursowego
wramachEuropejskiegoSystemuWalutowego(ESW).Dopuszczalnyprzedziałwahań
kursówrynkowychwramachERMIIwynosi±15%odbilateralnychkursówcen-
tralnych.Od1999r.wERMIIstabilizowanyjestkurskoronyduńskiejwobeceuro.
Wczerwcu2004r.domechanizmuprzystąpiłaEstoniaiLitwa,wczerwcu2005r.
Łotwa.WmechanizmieERMIIstabilizowanebyłytakżewalutySłowenii,Cypru
iMaltyiSłowacji.Walutyteprzestałyistniećpowejściutychkrajówdostrefyeuro.
Występującywramachomawianegokryteriumwymógniedewaluowaniawaluty
wokresieprzynajmniejdwóchlatzostałustanowionygłówniepoto,byzapobieckon-
kurencyjnejdeprecjacjiwalutyprzedwejściemdouniiwalutowej3.
Wszystkiekryteriazbieżnościsązesobąściślepowiązane.Chodziwszczególności
oto,żeodpowiednioniskainflacjaorazakceptowalnystanfinansówpublicznych
warunkujemożliwościustabilizowaniakursuorazzredukowaniadługoterminowych
stópprocentowych.
ZpunktuwidzeniafinansówUEszczególneznaczeniemakryteriumdotyczące
stanufinansówpublicznych.Przyjęcietegokryteriumwynikałoprzedewszystkim
zprzekonania,żenadmiernydeficytbudżetowyorazzbytdużydługpublicznystano-
wiąhamulecrozwojugospodarczego.Doświadczeniawielukrajówświatapokazały,że
występującewsposóbtrwałydużedeficytybudżetoweznaczącoograniczająmożliwość
zastosowaniapolitykibudżetowejjakoinstrumentustabilizowaniagospodarki.Polityka
budżetowawtedynaogółniejestwstaniezapewnić,pożądanegozpunktuwidzenia
społecznego,działania,którekoniecznejestwokresieosłabieniakoniunkturyipolega
naobniżeniupodatkówwcelupobudzeniaaktywnościgospodarczejorazzwiększeniu
wydatkówbudżetowychnacelesocjalne(m.in.zasiłkidlabezrobotnych)wcelupobu-
dzeniapopytuorazzłagodzeniaujemnychskutkówspołecznychpogorszeniasytuacji
narynkupracy.Wefekciemożliwościdziałaniatzw.automatycznychstabilizatorów
koniunktury,jakimisązmianydochodówiwydatkówbudżetowych,sąwtedybardzo
ograniczone.Sytuacjamożeulecdodatkowopogorszeniuwprzypadkuzaistnieniazja-
wisknaturalnych(np.katastrofalnychpowodzi,pożarówczytrzęsieniaziemi),których
przezwyciężeniewymagapilnejpomocyfinansowejzestronypaństwadlaokreślonych
regionów,sektorówczygrupspołeczeństwa.
Naogółwysokimdeficytombudżetowymtowarzyszywystępowanierelatywniewy-
sokichstópprocentowychnarynku.Sąonetymwyższe,imwyższezapotrzebowaniena
środkifinansowezgłaszanejestprzezpaństwo,czyliwładzepubliczneróżnychszczebli,
3J.Pelkmans,EuropeanIntegration.MethodsandEconomicAnalysis,Harlow2001,s.358–359.
