Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Czymjestflozofaprawa?
25
4.Problemintegracjiprawoznawstwa
Jednymzważnychmotywówdlazaproponowaniawielopłaszczyznowejteo-
riiprawabyłodążeniedowewnętrznejizewnętrznejintegracjinaukprawnych,
wszczególnościteoriiprawa.Prawnicyczęstonarzekali,żeichrozmaitebadaniasą
wzajemnieizolowaneinietworząjakiejśwmiaręjednolitejcałości.Zaradzićtemu
miałatakzwanaintegracjawewnętrzna,czylizespoleniewcałośćbadańlogiczno-
-semantycznych,socjologicznychipsychologicznych,dotyczącychprawaizasługu-
jącychnamianoteoriiprawa.Innąkwestiąbyłstosunekbadańwposzczególnych
płaszczyznachdostudiówogólnologicznychiogólnosemantycznych,socjologii
(ogólnej,nienaprzykładsocjologiiprawa)ipsychologii(równieżbezdodatkowej
kwalifikacji).Tojednakprowadzidopytania,czylogikaprawa,semantykaprawa,
socjologiaprawaipsychologiaprawasączęściamiodpowiednichnauk(bezdodat-
kowychprzydawek),czyteżnależądoprawoznawstwa.Możnaoczywiścieprzyjąć,
żeodpowiedźjestpozytywnawobuprzypadkach:żenależądoprawoznawstwa
zuwaginaprzedmiot,adoinnychdyscyplinzuwaginametody;jesttojednak
rozwiązanieniezbytprzekonujące.
Pozostajejeszczekwestiawewnętrznejspójnościteoriiprawa.Dlauproszczenia
przyjmijmy,żejednaczęśćtejdyscypliny(socjologiaipsychologiaprawa)macha-
rakternaukiempirycznej,natomiastdruga(logikaisemantykaprawa)-inny(nie
precyzuję,naczymtaninność”polega;możnaprzyjąć,żedotyczyanalitycznego
charakterustosownychtwierdzeń).Teoriaprawabyłabywięcteoriąomieszanym,
empiryczno-logicznymstatusie.Tojednakjestniezgodnezujmowaniemteorii
jakozbiorówzdańuporządkowanychprzezrelacjęwynikanialogicznego.Wrze-
czysamej,trudnouznać,żenaprzykładzdaniaofaktachspołecznychwynikają
ztwierdzeńlogiczno-semantycznychlubnaodwrót.Teoriaprawaniejestwyjąt-
kiemwgrupienaukspołeczno-humanistycznych,aletożadnapociecha;okazuje
siębowiem,żeterminnteoria”nieodnosisiędojakiejślogicznieuporządkowanej
całości,aledokompleksuogólnychstwierdzeńnatematdanegoprzedmiotu,wtym
wypadkuprawa.
Podsumowując,wielopłaszczyznowateoriaprawa,zwłaszczagdymowa
opłaszczyznachwsensiemetodologicznym,jestkonstrukcjązzakresufilozofii
nauki,anieteoriąwsensiemetodologicznym.Świadczyotymsposóbjejprzedsta-
wiania(przynajmniejtenwidocznywpowyższychuwagach),polegającynaanalizie
metodologicznej-czyliwłaśnienależącejdofilozofiinauki.
Niektórzyautorzy,naprzykładWróblewski,proponowaliwyróżnieniedodat-
kowejczwartejpłaszczyzny(pomijaminne,jeszczeszerszeujęcia).Miałotowiązać
sięzfaktem,żeprawojesttradycyjnierozpatrywanezpunktuwidzeniaaksjologii4.
4Takiebyłyzresztąpoczątkifilozoficznejrefleksjinadprawem,nietylkowdziełachfilozofów,
lecztakżeuwielkichtragikówgreckich:AntygonaSofoklesajesttraktatemdotyczącymkonfliktumię-
dzy,używającdzisiejszejterminologii,prawemnaturyapozytywizmemprawniczym;wtymwypadku
filozoficznanaturaaksjologiiprawajestoczywista.
