Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
25
wyodrębnićtęfilozoficznąhistorięgłupotyzhistoriikultury?Najogól-
niejrzeczbiorąc,zaczystofilozoficzneujęcienależyuważaćtakie,
dlaktórego,przynajmniejwyjściowo,zasadniczymkontekstemjest
kwestiarozumieniaidziałaniaumysłu(wzgl.świado-
Granicepola
mościirozumu)orazichgranic,tudzież„pragmatyki"
badawczegoFG
zachowania,rozważanewizolacjiodproblematyki
transcendencji,pytańidogmatówwiaryorazwszelkichprzedstawień
wykraczającychpozacodziennąobserwacjęintuicyjno-empiryczną.
Wszelkieujęcianiespełniającepowyższegokryteriumnarażająsięna
nieścisłość,jaktojeszczezostanieukazane.Uwikłanawdyskurs
moralistyczno-teologicznyalbomitycznylubpolityczny(raczejniż
wdyskursoumyśleludzkim)głupotastajesięideąskrajniewielo-
znacznąiwszechogarniającą,czasemwręcz„totalną".Wiadomo,że
np.Solonuznawałgłupotęzaźródłowszelkiegozła,żeCyceron
oskarżałświat,iżjestonpełengłupców,podobniejakEklezjasta,
którypowiadał,że„nieskończonajestichliczba".ZkoleiSokrates,
wedleświadectwaPlatońskiejApologii,naraziłsięwspółobywatelom,
zarównoprzeciętnym,jakinajmożniejszym,nakażdymkrokuiwkaż-
dejsprawiedowodzącbezlitośnieichgłupoty.Nieodrzucająctych
iinnychskojarzeńiodesłań,lepiejprzecieżpokazać,coztego
wszystkiegodalejwynikaijakkonkretniegłupotadziała,pokazać
wsposóbmożliwiespójnyiścisły–jejaktualnośćnagrunciekultury
zachodniejijej„pracę"wdziejachtrawiącegotękulturęnihilizmu.
Właśniepunktwidzenia„aktualnościproblemu"będziedecydował
opodejściubadawczymproponowanychdalejanaliziodoborzeich
przedmiotów.
Gdziezatemznajdujesięwłaściwydlanaspunktwyjścia?Jeśli
przyjrzećsiękorzeniomkultury,jużnapierwszyrzutokawidać,że
„głupota"jestjednązpierwszorzędnychideiteocentrycznegodyskur-
suchrześcijańskiego(zarównofilozoficznego,jak
Gdziezacząć?
iszerszego,takżepopularnego).Jednakże,jakza
chwilęsięokaże,ideigłupotywujęciureligijnymijejsensowi
wramachświatopogląduśredniowieczno-chrześcijańskiegowarto
przyjrzećsięzwłaszczawchwiliichgłębokiegokryzysu,tj.gdy
pojawiasięnowożytnydyskursantropocentryczny.Tam,gdzie
ukazująsiępierwszezwiastunyepistemologicznej(wszerokim
znaczeniu)problematyzacjigłupoty,problematyzacjiniezależnej,
