Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
Problemfilozoficznejhistoriifilozofii
sób,toznaczyprzekładającfragmentyjegodziełnanowowjęzy-
kuuprawianejprzezsiebiefilozofii.TraktujezatemStagirytępo-
dobniejaktenswoichpoprzednikówianalogicznieczynitakże
winnychprzypadkach,częstoposługującsięspekulatywnątermi-
nologią,azatemiinterpretacją,chcącoddaćwłaściwy1wjego
przekonaniu1sensmyśliinnychfilozofów.KarolBal,wyjaśniając
takiewłaśniepodejścieHegladofilozoficznejtradycji,zauważa,
żeHegel„takinterpretowałkażdąfilozofię,abywłasnekategorie
iideemóculokowaćwinterpretowanymsystemie”60.Wtenspo-
sóbdążyłdouświadomieniasłuchaczom(czytelnikom)Wykła-
dów...,żedziejefilozofiiwsensieobiektywnymsamoczynnienie-
jakoukształtowałyjegodoktrynę.WtymkontekściepiszeNowic-
kioWykładach...,że„stanowiądlanasźródłopoznaniafilozofii
Hegla,aniepodręcznikhistoriifilozofii”61.
KwestiaużyciaprzezHegla„własnej”terminologiidoprezenta-
cjipoglądówpoprzednikówiowegopoznawaniaprzezWykłady...
„filozofiiHegla”wymagajednakkrótkiegokomentarza,jużchoćby
dlatego,żeczęstopodnoszonybywazarzutpodadresemautora
Fenomenologii...,że1jakArystoteles1jestnieobiektywnymhi-
storykiemfilozofii,żenieodtwarzaobrazuprzeszłości,leczgo
zniekształca.OtóżHegelżywiłnajgłębszeprzekonanie,żefilozo-
fiajestczymśjednym,żewielośćfilozofiitotylkojejpowierz-
chownywizerunek,któregonienależywżadnymwypadkuabso-
lutyzować.Wielopostaciowedziejefilozofiistanowiąwistocie
ruchprzekształcaniasięjednejidei,ruchmyśli,któraobiektywi-
zujesięwróżnychhistorycznychfilozofiach,alektórazarazem
stalezachowujeswojątożsamość62.Różnorodnośćkonstytuowana
jestzatemprzezjedność.Ówruchrozwojufilozofiipolegaprzy
tymnienakumulatywnymdodawaniustaleczegośnowego,nie-
powtarzalnego(powstawaniunowychdoktryn,koncepcjiczysys-
temów),leczprzedewszystkimnatransformacjigenerującejpo-
głębionysensprzekształcającejsięcałości.Wzwiązkuztym
terminologia,którąposługujesięHegeljest1dlaniego1nietyle
jegoodkryciemczykonstrukcją,ileraczejwynikiemkoniecznego
60K.BAL:Rozumihistoria.HistoriozofiaHeglawobecOświecenia.Wrocław
1973,s.97.
61G.W.F.HEGEL:Wykłady...,s.IX.
62WyjaśniającweWstępiedohistoriifilozofiicharakterrozwojuidei(filozo-
fii),Hegelpisał:„Takiesąabstrakcyjnetwierdzenianatematnaturyideiijejroz-
woju.Takajestwsobiesamejukształtowanafilozofia1jesttoJednaidea
wcałościiwewszystkichswychczłonach,takjakwżywymindywiduumwe
wszystkichczłonachtętniJednożycie,bijeJedenpuls.Wszystkiewystępujące
wfilozofiiczęściiichsystematyzacjawypływajązjednejidei”.Ibidem,s.57.
