Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Problemfilozoficznejhistoriifilozofii
graniczneideerozumieniaprzeszłości,azatem1jakmożna
sądzić1idwagranicznesposobyuprawianiahistoriografiifilozo-
fii,międzyktórymimieszcząsięrealnierealizowanealbotylko
projektowanemodeledziejopisarstwa.Pierwszaideatosystem.
„Przyujęciuskrajnym1pisze1zbiórnajprzeróżniejszychfilozo-
fiitworzyłbytuwyłączniejednąfilozofię,którejmomentami
byłybyfilozofieznanezhistorii”2.Zgodnieztymodsyłającymdo
Heglaujęciemprzeszłościfilozofiiwarunkiemrozumieniaokreślo-
nejmyślijestspojrzenienaniązpunktuwidzeniarozwijającejsię
całościorazumiejscowieniejejwokreślonejsekwencjirozwoju
wydarzeń.„Filozofiawcześniejsza1piszeRicoeur1nabierzezro-
zumiałościdziękifilozofiipóźniejszej,któraumieścijąwswoim
cieniu”3.
Naprzeciwległymbieguniepojmowaniaprzeszłościznajduje
sięideaosobliwości.Zjejperspektywykażdąposzczególnąfilozofię
traktujesięjakocośszczególnego;każdastanowi„odrębnyświat”,
którytymlepiejzrozumiemy1powiadaRicoeur1imbardziej
zagłębimysięwjegoniepowtarzalność1„osobliwość”.Historycz-
nefilozofieulegajątuzatem„bezwzględnemuodosobnieniu”,stają
sięczymśsamymdlasiebie,gdyżznikaodniesieniemyślidozbio-
ruuniwersalnych,odwiecznychianonimowychpytań,ważnych
zawszeidlawszystkich.Doktrynafilozofastanowiwtymujęciu
odpowiedźnapytanie,któretylkoonsamzdolnyjestzadać4.
Sątojednakujęciaskrajne,łatwiejsze(albowręczmożliwetyl-
ko)dowypreparowaniawramachczystoteoretycznychrozważań
niżdającesięwpełniurzeczywistnićwpraktycebadawczej.Fak-
tyczniebowiem,zauważaRicoeur,równietrudnoująćdziejefilozo-
fiijakospójnysystem(„byćmoże1pisze1nawetuHeglanie
wszystkojestsystemem”),jakijako„zbiórosobliwychesencji”.Ba-
daczprzeszłościzatrzymujesięzawszenarozumieniupośrednim;
jegowysiłkioscylujązatemmiędzywskazanymiskrajnościami5.
Empiryczno-genetycznegoukładuodniesieniadlapowyższej
dystynkcji,azarazemiarchetypowych1bytakrzec1przy-
kładówdziejopisarstwafilozofii,którezbliżająsiędowskazanych
granic,szukaćmożnajużwstarożytności.Wstarożytnościtakże
ujawniłysiępewneichkonsekwencje,zktórychwartozdaćsobie
sprawęzuwaginarolę,jakąhistoriografiafilozofiiodgrywać
2Ibidem,s.244.
3Ibidem.
4Ibidem,s.245.
5Ibidem,s.246.Ricoeurwdalszychrozważaniachstarasiępokazać,żeoba
granicznewzorcerozumieniahistorycznego„przekreślają1jakpowiada1hi-
storię”.
