Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ElżbietaCzarny-Drożdżejko
Tymniemniejmogąsięwtymprzypadkupojawićproblemyzwiązanezelementami
przemówienia,któreniezostaływygłoszone.Wstosunkudonichniedoszłodopierw-
szegoudostępnieniapublicznościioilespełniająonecechyutworu,otylekonieczne
jestuzyskaniezezwolenianaichudostępnienie.Prezentowaneprzezemniestanowisko
zbieżnejestztymzajętymprzezK.Czuba21,któryporównujepolitykówdoartystów
wykonawców.Oileprzyjmujeon,żedopuszczalnejestzwyczajowepominięcieautor-
stwadanegoprzemówienia,otyleniedopuszczalnebyłobyprzyjęcietejzasadywodnie-
sieniudopublikacjitakichprzemówień.
NależysięzgodzićzpoglądemJ.BartyiR.Markiewicza,żetworzącprzemówie-
nie,ghostwritterzyjednocześniezgadzająsięniewykonywaćswoichautorskichpraw
osobistych.Należyjednakpamiętać,żetakaumownazgodananiewykonywanieautor-
skichprawosobistychniemożeprowadzićdoobejściaprzepisówustawyzakazujących
przenoszeniaautorskichprawosobistych.Zpunktuwidzeniaprawacywilnegotego
typuzobowiązaniaumownesąnieważne(art.58§1k.c.22).Niemożnasiębowiem
zgodzić,żeprzeztegotypuklauzulęumownądanaosobabędzienazawszepozbawiona
swoichautorskichprawosobistych,gdyżdotegoonadefactoprowadzi.Oilemożna
zaakceptować,żektośinnyzatwórcębędziewykonywałjegoautorskieprawaosobiste,
otylemusizostaćściśleokreślonyczastrwaniatakiegouprawnieniaorazczynności,
którychdrugastronaumowymożedokonać.Cowięcej,poszczególneczynnościmuszą
byćokreślonewsposóbzawężający,aniewyczerpującycałośćautorskiegoprawaoso-
bistego.Moimzdaniemniedopuszczalnajestwumowieklauzula,którazezwaladru-
giejstronienadokonywaniejakichkolwiekzmianwutworzebezuzyskaniazezwolenia
twórcynakażdąznich,gdyżtoprowadzidopozbawieniatwórcyprawadożądania
odwszystkichosóbtrzecich(wtymoddrugiejstronyumowy)poszanowaniatreści
iformyutworu,awięcprowadziwprostdoobejściaart.16pr.aut.,któryzakazuje
zbywaniaorazzrzekaniasięistniejącejwięzizutworem(awięcelementuwłasnegonja”
twórcytkwiącegowutworze).Niewątpliwietakawięźzostajezerwanawprzypadku,
gdyktośmożetakiedziełozniekształcaćwbrewwolitwórcy.Wprzypadkughostwrit-
terówbardzoczęstobędziemymiećdoczynieniazumowamiustnymi.Niewątpliwe
umowytedotycząwykorzystaniadziełapodczasprzemówienia.Sądzęwięc,żenie
możnaichrozciągaćpozatęsytuację.Wodniesieniudosamychprzemówieńmożna
sięzgodzić,żezwyczajowyjestbrakposzanowaniaprzezpolitykówjewygłaszających
autorskichprawosobistychtwórcówmów.Niemożnategozwyczajurozciągaćnato,
cosiędziejepóźniej,austawaoprawieautorskimiprawachpokrewnychniedajeku
temużadnychpodstaw.
Owaniedopuszczalnośćzawłaszczaniaszerokopojętegoautorstwaprzemówień
przezpolitykówwodniesieniudookresupojegowygłoszeniumożebyćrównież
uzasadnionatym,żemożeonabyćźródłemnieuzasadnionegoichuhonorowania
ipoważaniawspołeczeństwierównieżzadziałalnośćliterackączypublicystyczną.
Jesttoelementzafałszowaniarzeczywistości,naktórąwświetleprawaniemożnasię
zgodzić.
21K.Czub,Ghostwritingjakozjawiskoprawne,PiP2012/11,s.42.
22Ustawaz23.04.1964r.–Kodekscywilny(Dz.U.z2017r.poz.459),dalej:k.c.
102
