Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
17
Cokolwiekczynimywnajlepszymzeświatów,jesttakie,jakie
byćpowinno,bowświecie,wktórymwszystkojesttakie,jakie
byćpowinno,dotyczytorównieżludzkichczynów.Jeślijednak
uznamy,żebógniemanicwspólnegozdobremizłem,nietrze-
batworzyćaniprzyjmowaćpokrętnychwytłumaczeń,dlaczego
jegodziełojestskażonetymdrugimidawaćludziomtakłatwego
usprawiedliwieniaichwystępków(bomogątwierdzić,żegdyby
bógrzeczywiściechciał,abybyłotak,jakbyćpowinno,tosamby
touczynił,acodoswoichwłasnychpoczynańprzyjmowaćwobec
bogapospolitąwykładnięHtakimmniestworzyłeś,takimmnie
masz”).Jeślizaśprzyjmujesię,żebóguczyniłwszystkotakim,
jakiebyćpowinno,leczczłowieknieczynitego,copowinien,
iwtensposóbpsujeboskizamysłidzieło,czylipowodujezło,
tostawiasięproblem,jakzatemczłowiekpowinienpostępować,
którymożnapostawićbezodwoływaniasiędoroliiwoliboga.
Lipiecsłuszniezauważa,żeprzyjęciewykładni,zgodniezktórą
wnaturze(takżeludzkiej)jesttak,jakbyćpowinno,unieważnia
bowiemetykęjakoteorięnormatywnąipozostawiajedynieety-
kęopisową,raportującą,jakjest.HEtykanormatywna,wskazują-
canato,jakfaktycznieniejest(narazie!),leczjakbymogło
być,jakpowinno,anawetjakbyćmusi(gdydobronorma-
tywnezwyciężyfaktyczniezło)–wydajesiętutajniepotrzebnym
inaogółuciążliwymbalastem”[Lipiec2005,17;wyróżnienie
jego].Abyzajmowaćiprzejmowaćsięetyką,trzebaprzyjąć,że
świat,wktórymżyjemy,możemyipowinniśmyczynićlepszym,
zatemniejestonbynajmniejnajlepszymzmożliwych.
To,skądinąd,nieoznaczaoczywiście,żewszystkownim
powinnobyćinneniżjest.Normyetyczne,wyrażającepowinno-
ści,obejmują–jakzauważaIngarden–takżete,któreodnoszą
siędostanówrzeczyzgodnychzjużistniejącymi,azatemto,co
jest,możebyćzgodneztym,co(ijak)byćpowinno[Ingarden
1989,22–23].Ponieważjednakniewszystkojesttakie,jakbyć
powinno,zatemetyka(normatywna)masensijestpotrzebna.
