Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
50
RozdziałII.Zagadnieniametateoretyczne
realistyczny,któryodrzucifenomenalista,sceptykczyidealistasubiektywny,
powiadając,żeniemapodstawdlauznawaniamodelirzeczywistychobok
intencjonalnych.Trudnośćrealistypoleganatym,żeniebardzowiadomo,jak
określićowąodpowiedniośćpomiędzymodelamiintencjonalnymiirzeczywistymi.
Ingardenpowiadatak(Ingarden1925,s.329):
Odintencjonalnegostanurzeczynależyodróżnićstanrzeczyistniejącyniezawiśleod
podmiotupoznaniaiodtreścisądu;stajesięonprzedmiotemsądu,jeślipomiędzynim
aobjectumformalesąduzachodziszczególnystosunekutożsamienia,którymusi
wtakimraziezachodzićcodowszystkichmomentówintencjonalnegoprzedmiotusądu,
zwyjątkiemjegowyłącznieintencjonalnegocharakteruipłynącychstądcech,lecz
niekoniecznie,codowszystkichmomentówistniejącegoniezawiślestanurzeczy.
Tooczywiste,żeniekażdymomentmodelurzeczywistegomamiećswoje
odzwierciedleniewmodeluintencjonalnym.Twierdzenieodwrotneniewydaje
sięjednakcałkiemtrafnezuwaginaidealizacyjnycharakterwielutwierdzeń
oświecie.Ponadto,niejestcałkowiciejasnecoznaczyzastrzeżenie„zwyjątkiem
jego[tj.przedmiotumaterialnego-J.W.]intencjonalnegocharakteru[...]”,
ponieważmamywłaśniewyjaśnićróżnicępomiędzyintencjonalnościąarealno-
ścią.Gdybyśmyrozwiązalitenproblem,toznikłybyprawiewszelkiefilozoficzne
kłopoty.Niemniejjednak,cośzostałouzyskane,wszczególnościwidaćwyraźny
związekprzeprowadzonejanalizyzróżnymistanowiskamiepistemologicznymi.
OdniesienieSdoOmaoczywiściecharakterintencjonalny.Brentanowpro-
wadziłpojęcieintencjonalnościwsposóbnastępujący(Brentano1879,s.126):
Każdyfenomenpsychicznycharakteryzujesiętym,cośredniowiecznischolastycy
nazwaliintencjonalną(lubteżmentalną)[...]inegzystencjąpewnegoprzedmiotu,aco
my-jakkolwiekniecałkiemjednoznacznie-nazwalibyśmyodniesieniemdopewnej
treści,skierowaniemnapewienobiekt(przezktórynienależyturozumiećczegoś
realnego)lubimmanentnąprzedmiotowością.Każde[zjawiskopsychiczne]zawiera
cośjakoobiekt,chociażniekażdewtensamsposób.Wprzedstawieniucośjest
przedstawiane,wsądzieuznawanelubodrzucone,wmiłościkochane,wnienawiści
nienawidzone,wpożądaniupożądaneitd.
Terminyjak'odniesieniedopewnejtreści,,'intencjonalna(mentalna)ineg-
zystencja,,'skierowanienapewienobiekt,czy'immanentnaprzedmiotowość,nie
sąjasne.Jeśliuznamy,apowinniśmytakuczynić,że'odniesieniedo,i'skierowa-
niena,wyrażajątosamo,towówczastreśćstajesięobiektem.Przedmiotniejest
tutajczymśzeświatadoświadczeniacodziennegoczynaukowego,ale,tzw.
obiektemwewnętrznym(niem.innerObjekt),któremuprzysługujeimmanentna
przedmiotowość.Zkolei,owaimmanentnaprzedmiotowośćjesttymsamym,co
mentalnainegzystencja,tj.istnieniewakcie.Wychodzinato,żeprzedmioty
intencjonalneistniejąwaktach.Brentaniściwyraźniepowiadali,żeprzedmioty
wewnętrzne(czylitreści)niesąfizycznymiczęściamiaktów,aleichczęściami
metafizycznymi,wyróżnionymiwyłączniedrogąabstrakcji.Towprawdziebardzo
ładniebrzmi,aleniewielewyjaśnia.
