Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
RozdziałII.Zagadnieniametateoretyczne
jaksystemyformalnedlarozumowańzwiązanychzniekompletnąinformacją
(por.Demri,Orłowska2002).Tekonstrukcjesąpodstawądlarozmaitych
propozycjiwsprawiereprezentacjiwiedzy(por.omówieniewLevesque,Lake-
meyer2000)czyformalizacjirozumowańzdroworozsądkowych(por.Sun1994).
Mówisięwtakichwypadkachowiedzykontekstowo-zależnej.Niemniejjednak,
problemytutajrozważanedotycząnietylerelacjiwynikanialogicznego,ile
zmianwuznawaniuzdańnapodstawieposiadanychbazinformacyjnychiwzależ-
nościodichzmian.Niejesttowięclogikaczysta,aleconajwyżejstosowana.
Kłótniaosłowaniejestoczywiściewłaściwainiemapowodudowzywaniado
poniechanianazwy'logikaniemonotoniczna,.Dotyczyonajednaknieinferencji
ściśleitylkodedukcyjnych,aległównieempirycznych(np.abdukcji).Niejest
rzecząwykluczoną,iżwynikitychbadańbędąmiałysporeznaczeniedla
epistemologiiwsensiefilozoficznym,np.dlaformalnejanalizydomniemań
prawdziwości;termindefaultlogicoznaczającyjednązgałęzilogikiniemonoto-
nicznejmożnaoddaćprzez'logikadomniemań,.
(DG8)Semantycznerozumienieuniwersalnościlogiki(=twierdzenialogiki
sązdaniamiprawdziwymiwewszystkichmodelach,tj.tautologiami)umożliwia
prosteujęcieproblemupsychologizmuinormatywnościlogiki(por.rozdz.I§4).
Zwolennicypsychologizmuutrzymują,żeprawalogikisąuzasadnianeprzez
danepsychologiczne(dalszyciągniniejszejdygresjiopartyjestnaWoleński
2001c;por.teżartykuływOlech2001;dlapoznaniaklasycznejargumentacji
przeciwkopsychologizmowiciąglewartozajrzećdoŁukasiewicz1907,gdzie
stanowiskoFregego-Husserlajestprzedstawionewsposóbchybanajjaśniejszy).
Owouzasadnieniemożnatraktowaćjako(a)prawalogikiwynikajązpraw
psychologii;(b)prawapsychologiiwynikajązprawlogiki.Stanowisko(a)jest
trywialne,botautologiewynikajązewszystkiego,awięcpsychologiajako
dyscyplinaempirycznaniemożedaćlogicewiększegouzasadnienianiżnp.
geografia.Stanowisko(b)jestniedoutrzymania,botautologianiemożepociągać
zdańempirycznych(wedleJ.Łukasiewicza:zdaniaaprioriniemogąwynikaćze
zdańaposteriori,zdaniaaposterioriniemogąwynikaćzezdańapriori).
Jeślilogikajestpełna,tokażdemutwierdzeniuodpowiadaregułainferencji
inaodwrót.Załóżmy,żemamyprawologikiokształcieAsB.Namocy(1)
znaczyto,żenależyonodoCn∅.Możnatozapisaćteżjako∅
AsB.(2f)daje
regułęA
B,natomiast(2g)wskazujejakprzejśćodregułydoprawa.Skoroto,że
Ajestprawemlogikiito,żeAdajesięprzedstawićjakoregułarozumowaniaito
niezawodnajestrównoważne,trzebaprzyjąć,iżprawalogikimającharakter
normatywnyoraz,żeregułylogikimająsensdeskryptywny.Jeślipopatrzymyna
niezawodnośćregułodstronysemantycznejjakogwarantowaneprzejścieod
prawdziwychprzesłanekdoprawdziwychwniosków,tonależenieodkonsekwen-
cjilogicznychpustejklasyprzesłanekjestrównoważnikiemtegoodstrony
syntaktycznej.Logikauzasadniasięniejakosama,gdyjużjest.Inaczejmówiąc,
gdyjużoperujemykonsekwencjąlogiczną,mamyobowiązekuznawaniapraw
logiki.Niemożemyjednakwykluczyćświatabezlogiki.Jakioperatordeontyczny
