Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46
RozdziałII.Zagadnieniametateoretyczne
dwóchzbiorówsprzecznychjestrównyzbiorowikonsekwencjizbiorupustego.
Jesttoalternatywnadefinicjalogikizuwagina(1).
Możnawykazać,żejeśliA~Cn∅,toCn{A}=J,awięc,żeAjestsprzeczne
(tegooczekujemyodlogiki,tj.żenegacjejejtwierdzeńsąwewnętrzniesprzeczne).
Określmysystemdedukcyjnyjakozbiórswychwłasnychkonsekwencji,tj.Xjest
systemem(teorią),gdyX=CnX.Łatwowykazać,żeLOG=cX,gdzieXjest
niesprzecznymsystemem(logikajestjedynymniepustymprzekrojempowszyst-
kichniesprzecznychsystemachdedukcyjnych,tj.ichiloczynem).Obiewłasności
logikisąrównoważne(1).Gdyodczytamy(1)jakotezę,iżdedukcjaprawlogiki
niewymagażadnychspecjalnychzałożeń,sformalizujemyintuicję,żeLOGjest
uniwersalna.Tosamojestoczywiściewyrażoneprzezrównoważniki(1).Podane
rozumienieuniwersalnościjestwywiedzione(interpretacyjnie)zsyntaktycznych
własnościlogiki.Oilelogikaspełniatwierdzenieopełności(każdetwierdzenie
logikijestprawdziwewewszystkichmodelach),otrzymamysemantycznąwersję
(1),tj.
(3)A~LOGuVℜ(A~VER(ℜ).
Znaczyto,żeprawdziwośćlogikiniezależyodjakiejkolwiekspecyficznejdziedziny
(logikajestneutralnawzględemkonkretnychdziedzinprzedmiotowych).Podobnie
możnawykazać,żelogikaniewyróżniażadnejkategoriipozalogicznej(stałej
indywiduowejlubpredykatu).Quinetoująłtak(Quine1970,s.192):
[...]cechą[...]logikijestjejuniwersalnastosowalność,bezstronnestosowaniewe
wszystkichnaukach.Takżetęcechętłumaczyniewrażliwośćprawdylogicznejna
podstawienialeksykalne[jesttokryteriumdlabyciaprawemlogiki,równoważne(1)
-J.W.].Leksykonobsługujewzróżnicowanysposóbrozmaitegustyizainteresowania.
Gramatykailogikaświadcząwszystkimusługipodstawowe.
Cnreprezentujeuniwersalnyelementkompetencjipoznawczej,niezależny
odkonkretnychkolekcjiuznanychzdań.Logikajestwspólnawszystkimpod-
miotom,aleniewystarczajakogeneratorpoznania,gdyżuniwersalnośćjest
okupionaneutralnościąwobecposzczególnychprzedmiotówpoznania.Podmiot,
abyuzyskaćinformacjerzeczowe,apotemjerozszerzać,musimiećjeszczeinne
narzędziaopróczlogiki,np.pewnąporcjęmatematyki,proceduryuznawania
indukcyjnego,możliwośćrozpoznawaniapoprawnościstrukturgramatycznych
czyzdolnośćuczeniasięirozumieniajęzyka.Niektórzyuważają,żetwierdzenie
Bayesa(zob.rozdz.XII§10)ozależnościprawdopodobieństwaaposterioriod
prawdopodobieństwaaprioristanowiujęciepowszechnejregułyoperowania
danymiempirycznymi(jesttodośćcharakterystycznedlateoretykówfun-
dującychteoriępoznanianateoriidecyzji;por.Bovens,Hartmann2003).To
wszystkojestjakośreprezentowaneprzezJiThjakoskładnikipodmiotu.Pozwala
topozostawićzakreskompetencjiepistemicznejbezdalszegodoprecyzowania.
Wystarczyzałożyć,żenieredukujesiędoczystejlogiki.Niemateżznaczenia(dla
epistemologiisemantycznej,aleniewogóle),czykompetencjapoznawczajest
