Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
Zpowodutychprzemianpodstawowekategorieekonomiczne,jakefektyw-
ność,rozwójlubdobrobyt,zmieniająswojetradycyjneznaczenie;nabierająwzasad-
niczymwymiarzekontekstuglobalnego.Rynki,którebadawspółczesnaekonomia,
wniewielkimtylkozakresieprzypominajątesprzedstuczynawetpięćdziesięciu
lat.Własnościprywatnej,kolejnemupodstawowemupojęciunaukiekonomii,dziś
przypisujesięwznacznymstopniuodmiennecechyirolęgospodarcząniżwczasach
AdamaSmithaczyAlfredaMarshalla.
Corazpowszechniejszestajesięprzekonanie,żeekonomiaopartananeo-
klasycznym,ortodoksyjnymparadygmacie,stworzonadobadaniarzeczywistości
gospodarczej,którajużdefactonieistnieje,wyczerpaławznacznymstopniuswoje
możliwościopisoweipoznawcze.Słabośćkonceptualnąmyśligłównegonurtujasno
pokazujejejniejednoznaczna,nawetchaotycznaodpowiedźnaskutkikryzysufinan-
sowegozlat2008–2009.Wtymkontekścienaderczęstospotykasiępoglądy–
przewijającesiętakżewwielutekstachzamieszczonychwtejksiążce–głoszące,że
ekonomiaprzyszłościmusisięopieraćnanowymparadygmacie,uwzględniającym
głębokieiróżnorodnekonsekwencjeglobalizacji,zmiansystemówgospodarczych
iregułgospodarowania,którezachodząwostatnichlatach.
Pierwsząkonsekwencjąglobalizacji1byłouwolnieniezbutelkidżinaróżno-
rodności.Ekonomiapowstałairozwijałasięwgłównymnurciejakonauka,której
przedmiotembadańorazźródłemuogólnieńdedukcyjnychbyłyrynkoweikapitali-
stycznegospodarkinajbardziejrozwiniętychkrajówZachodu.Gospodarki,wktórych
–przynajmniejwujęciumodelowym–regułyładuekonomicznegosąokreślaneprzez
siećstosunkowoodrębnychiniezależnychinstytucji,afunkcjegospodarczepaństwa
sąskodyfikowaneinakierowanegłównienaniwelowaniezawodnościrynków.Jed-
nakHkoniechistorii”,zwycięskikoniecrywalizacjisystemurynkowegokapitalizmu
zsystememsocjalistycznym,nieoznaczałwcale–jaksięszybkookazało–zupełnej
itrwałejhegemoniitegopierwszego.
Globalizacjaunaoczniłaświatu,jakróżneiodmienneodklasycznego,zachod-
niegowzorcamogąbyćwspółczesnesystemygospodarcze,ichceleisposobyfunk-
cjonowania.Wciągnęłaonawgłównynurtświatowejpolitykiigospodarkiwielkie
krajeprzezdziesiątkilattraktowanezpunktuwidzeniaZachodujakoperyferie,jako
Htrzeciświat”,jakChiny,Indie,Brazylia,Nigeria,Indonezja,lubjakoHdrugiświat”,
socjalistyczny–jakRosjaczyPolska.
Ekonomiaprzyszłościpowinnazatemuwzględniaćfakt,żecywilizacjaZachodu
przestajebyćjedynątworzącąpostępidobrobyt,jakmiałotomiejsceprzezostatnich
200lat,gdyprodukcja(mierzonawielkościąPKB)natymniewielkimobszarze
określanymjakoHbogatyZachód”rosłaokołodwukrotnieszybciejniżgdzieindziej.
Trzebateżdostrzegaćto,żeHtrzeciświat”,dziśwrazzkrajamipostsocjalistycznej
transformacjinazywanyczęstoHwyłaniającymisię”czyHwschodzącymi”rynkami,traci
swójtradycyjnystatuszacofania,aświatowagospodarkastajesięjednościązłożoną
zróżnorodnych,silnienasiebiewzajemnieoddziałującychelementów.Ekonomia
przyszłościmusirównorzędnie,zjednakowąpokorąiciekawościąbadawczątraktować
1Historyczniepatrząc,obecniemamydoczynieniazkolejnąfaząwielkiejglobalizacji(wię-
cejnatentematwopracowaniuW.M.Orłowskiegowniniejszymtomie).
