Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dopieropocząwszyod712r.n.e.Wkażdymrazieztegorokudatujesiępierwszaza-
chowanakronikadziejówJaponii,Kojiki*,choćznajdujemywzmianki,żejużwVIw.
powstałakronikawcześniejsza,którajednakzaginęła3.Przyjmujączatem,żedzieje
literaturyjapońskiejsięgająjedynie712r.,widzimy,żemaonazasobąponaddwa-
naściewiekówrozwojuitorozwoju–jakwkrótcestwierdzimy–wcalebujnegoiefek-
townego;aprzecieżzarównocechyjęzykowe,jakidanehistoryczneniektórych
zabytkówwskazująnato,żenajstarszeznichpochodzązapewnejeszczezpierw-
szychwiekówprzednasząerą,śmiałowięcmożnaszacowaćznanąnamdziśtrady-
cjęliterackąJaponiinazgórądwatysiąclecia4.
Dwatysiącelatrozwojutowieleprzemian,zarównowjęzykusłużącymzatwo-
rzywoliteratury,jakiwzakresieformyitematykiliterackiej,ielementytenależy
pokrótceomówić.Nimjednakprzystąpimydoomówieniawłaściwościjęzyka
japońskiego–przyczymdlajaśniejszegoobrazuoddzielniescharakteryzujemy
rozwójsłownictwaioddzielnierozwójsystemugramatycznego–określimynajpierw
stosunekpismajapońskiegodojęzyka.
PISMOJAPOńSKIE.Pismojapońskiewzasadziewywodzisięzpismachińskiego,przy-
stosowaniejednakpismachińskiegodonotacjijęzykajapońskiegonapotykałonadu-
żetrudności.Pismochińskie–mówiącsposobemnajbardziejuproszczonym–było
pismemlogograficznym,tzn.żeposzczególnyznak(graf)oznaczałwówczesnej
chińszczyźnieprzeważniejedenwyraz(logo),przyczymtakiwyrazchińskibyłjed-
nosylabowcemniepodlegającymwzasadzieżadnejfleksji.Zupełnieodmienniena-
tomiastukładałysięstosunkiwjapońszczyźniebędącejzarównowówczas,jakiteraz
*Zasadywymowyjapońskiej(wuproszczeniu):shwymawiasięjakś,jjakdź,chjakć,zjakdz,y
lub,wjak;pozostałeliterymajątęsamąwartośćfonetycznącowjęzykupolskim,ztymże
poziomakreskanadsamogłoskąoznaczajejdługość(ō,ū).Wciągachdwulubtrzechsamogło-
seknależywymawiaćwszystkieodrębnie(ie=i+e).Apostrofwreszcieoznaczarozdzielność
wymowydwukolejnychgłosek.
3Jesttotylkoprzypuszczenie,żezażyciaksięciaShótoku(574?–622?),któremuprzypisujesię
Hkonstytucjęw17artykułach”,powstałarównieżkronika,którapóźniejzaginęła.Wśladzatym
twierdzeniempowstałapokryf,znanyjakoKujiki(HKronikasprawdawnych”),inaczejSendaikuji
hongi(HKronikasprawdawnychodnajwcześniejszychpokoleń”)–przyp.red.nauk.
4NajstarszezachowanewMan’yōshūwiersze,przypisywanesąksiężnejIwanohime(IVw.),mał-
żoncecesarzaNintoku,chociażniemapewności,czyrzeczywiścienależądonajstarszych.Praw-
dopodobniedonajstarszychnależywiersz(m.in.HTwójkoszyczek,pięknymaszkoszyczek...”)
przypisywanycesarzowiYuryaku(Vw.)–przyp.red.nauk.
16
