Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
54
Wstęp
PoczątekXXwiekutookresrosyjskiegorenesansukulturalnego,rozkwitu
literaturyimyślirosyjskiejorazposzukiwańreligijno-filozoficznych.Rosyjska
inteligencjazabrałagłosrównieżwobliczunasilającegosięrozwojuruchure-
wolucyjnego,czegowyrazembyłtomartykułówpt.Drogowskazy(Вехи),wydany
w1909roku.Autorzykonkludowali,iżfermentrewolucyjnyitowarzyszącymu
specyficznymaksymalizmmoralnysązagrożeniemdlainteligencjiiRosji,która
zmierzakukatastrofie.Jakorozwiązaniezaproponowanorewolucjęmoralną,
mającązastąpićwizjęproponowanejrewolucjisocjalnej194.
5.2.ZwiązekRadziecki
SiedemdekadistnieniaZwiązkuRadzieckiego(oficjalniepowołanegodo
życiaw1922roku)odcisnęłotrwałyśladwkulturzeimentalnościrosyjskiej.
Początkowyokresdyktaturyproletariatucharakteryzowałopodejmowanieprób
eksporturewolucjiwceludoprowadzeniadorewolucjiświatowej.Towtedypo-
wstałaokrytazłąsławąCzeka(WszechrosyjskaKomisjaNadzwyczajnadoWalki
zKontrrewolucjąiSabotażem,Всероссийскаячрезвычайнаякомиссияпо
борьбесконтрреволюциейисаботажем)-organodpowiedzialnyzarepresje
iterror,kierowanyprzezFeliksaDzierżyńskiego.Wojnadomowazakończona
zwycięstwemczerwonejwładzy,zrujnowanawskutekkomunizmuwojennego
gospodarka,podsycanawalkaklasnawsi,strajki,buntychłopskieiwielkigłód
naPowołżu-otodorobekkilkupierwszychlatnowychrządów.NowaPolityka
Ekonomiczna(Hоваяэкономическаяполитика,NEP)zapewniłagospodarce
krótkotrwałyoddech.Podkonieclatdwudziestychrozpoczętokolektywizacjęwsi
(1929-1933)-przymusowyproceslikwidacjiprywatnejwłasnościchłopskiej-
którapochłonęławieleofiarspośródrepresjonowanychchłopówispowodowała
masowygłód.Ofiarypociągnęłazasobątakżeforsownaindustrializacja,skon-
centrowanagłównienaprzemyśleciężkim,przeprowadzanawrytmiekolejnych
ogłaszanychprzezwładzeplanówpięcioletnich(1928-1933,1933-1937,1938-
-1942).UczyniłaonazZSRRjednązpotęggospodarczych,choćplanyprodukcyjne
częstobyłynierealne,normywyśrubowane,asystemposiadałlicznemankamenty,
jak:złezarządzanie,rozrostaparatubiurokratyczno-partyjnegoimarnotrawstwo
surowcowe.Kampaniaindustrializacjibyłajednakhistorycznymosiągnięciem,
przekształciwszyrolnicząRosjęwspołeczeństwozurbanizowanelubprzynajmniej
wpozórtakiegospołeczeństwa.Realizacjizałożeńpolitykiuprzemysłowienia
towarzyszyłterrorwewnętrzny,wwynikuktóregoobozypracyprzymusowej
wzastraszającymtempiezaczęłyzapełniaćsiękolejnymidarmowymirobotni-
kami
195
.Wwynikuzaostrzeniakodeksukarnegomożnabyłodonichtrafićza
194Zob.HistorialiteraturyrosyjskiejXXwieku…,s.23.
195
Zob.szerzej:M.Malia,Sowieckatragedia.Historiakomunistycznegoimperiumrosyjskiego
1917-1991,tłum.M.Hułas,E.Wyzner,Warszawa1998,s.213-262,296.
