Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
5.Uwarunkowaniahistoryczno-kulturowewRosjiiZSRRwXXwieku
53
Dekadentyzmbyłpierwsząfaząmodernizmu,buntemprzeciwkospołecznie
zaangażowanejsztuce,dydaktycznymiutylitarnymfunkcjomliteratury.Zadeka-
dentówuważanisągłówniepoecizaliczanitradycyjniedonstarszegopokolenia”
symbolistów,m.in.:WalerijBriusow,KonstantinBalmont,FiodorSołogub,Nikołaj
Minski,DmitrijMierieżkowskiijegożonaZinaidaGippius.
Drugimkierunkiemrosyjskiegomodernizmubyłsymbolizm.Jegotwórcy
odbieralirealnyświatjakoodbicieidealnegobytu.Inaczejniżdekadenci,którzy
odrzuciliświatrealny,godzącsięwtensposóbnapustkę,symboliściwybrali
rozwiązaniezapewniającewewnętrznyspokójioptymistycznąperspektywę190.
Symbolistapowinienbyćżywymsymbolem,jegożycie-dziełemsztuki,aprze-
mianawewnętrznaartysty-warunkiemprzemianyświata
191
.Donmłodszego
pokolenia”symbolistówzaliczanisąm.in.:AleksandrBłok,AndriejBiełyiWia-
czesławIwanow.
Wopozycjidosymbolizmuukształtowałsiękolejnykierunekpoetycki,za-
inicjowanyprzezNikołajaGumilowa-akmeizm(odgr.akme-oznaczającego
nnajwyższystopień”
,nporęrozkwitu”).Jegozałożeniaopierałysięnaafirmacji
wszystkichprzejawówrealności,którąuznanozaobiektzainteresowańtwórców
iźródłoichartystycznychpodniet.Akmeiściproponowaliczynnyzwiązekpoezji
zżyciem,mającystanowićlekarstwonaschorzeniaczłowiekaznkońcawieku”
.
Artystaniemiałjużbyćteurgiem,alerzemieślnikiemdoskonalepanującymnad
swoimwarsztatemliterackim.Wnurcieakmeizmutworzyłaswewczesneutwory
AnnaAchmatowa.Wybitnympoetą-akmeistąbyłrównieżOsipMandelsztam192.
Wprzedrewolucyjnejprozierosyjskiejpropagowanonaturalizm(PiotrBo-
borykin,AleksandrAmfiteatrow).Ważnemiejscewrosyjskiejprozieprzełomu
wiekówzająłMaksimGorki(właściwieAleksiejPieszkow),propagującyliteraturę
oaktywnymnastawieniudorzeczywistościispołeczniezaangażowaną.Gorki
połączyłbuntowniczetradycjeromantyzmuzrewizjąrealizmu,formułującmoż-
liwośćaktywnejwalkiozmianęrzeczywistości.PrzełomXIXiXXwiekuprzyniósł
weryfikacjękoncepcjiestetycznychpisarzaizwątpieniewspołeczneposłannictwo
literaturyzjednoczesnąnobilitacjąrealizmu.DalszatwórczośćGorkiegozwią-
zanabyłazdramatopisarstwem.Rewolucja1905rokuspowodowałaupisarza
zainteresowanietematykąruchurobotniczegoiżyciarosyjskiejprowincji.Kro-
nikarzemepokibyłtakżepoetainowelistaIwanBunin,którywswejtwórczości
koncentrowałsięnauniwersalnychproblemachludzkiejegzystencji193.
190Zob.ibidem.Mimoróżnychkoncepcjisztukiijejstosunkudorzeczywistości,wszystkich
symbolistówwbardzoogólnymsensiełączyłopojmowaniesymbolu.Byłontraktowanynie
jakotropliteracki,alenarzędzieodkrywaniaistotyrzeczy.Symbolizmmiałbyćsposobemnie
tylkotworzenialiteratury,aletakżepoznaniarzeczywistościidealnej,ukrytejpodmaterialną
powłoką.Zob.HistorialiteraturyrosyjskiejXXwieku,red.A.Drawicz,Warszawa2002,s.54-55.
191Zob.ibidem.
192Zob.B.Mucha,op.cit.,s.32-37.
193Zob.ibidem,s.46-62.
