Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
piłwdziewiętnastymwieku,doskonaleoddajewierszMatthewAr-
noldaWybrzeżewDover(DoverBeach)52:
OceanWiary
Wdawnychwiekach,wezbrany,brzegikontynentów
Otulałswymnadmiaremjakjedwabnaszata;
Dzisiajsłyszęjedynie
Smętnyszumcofającychsięmorskichodmętów
Fali,któratośleporunie,toodpłynie.
Tutajrównieższumfalprzynosirefleksjęnatematludzkiegolosu:
tozaczerpniętazAntygonySofoklesawizjaklęskspadającychzpo-
kolenianapokolenieniczymfalazafalą53,któraodsyłanasdoprzy-
wołanegowcześniej,wyznaczającegoformęlogosuipoznania,twier-
dzeniaArystotelesaospójnościmorza,podtrzymywanegojeszcze
wXIXwieku.ChociażArnoldpowołujesięnaSofoklesa,współ-
czesnemumorzejestbardziejwzburzone–cechujejezmienność,
przypadkowośćuderzeńfal.Właśnietomorze,któreprzestajebyć
synonimemjednorodnejprawdy,leczzbiorowiskiemdyskursów,
umożliwiafilozofomżeglugę;niektórzynawetspecjalniejewtym
celuwzburzają.
MyślNietzschegoprzenikniętajestsprzecznościamiwynika-
jącymizkonfrontacjipodmiotuiniezwykleskomplikowanejsieci
wiedzydyskursywnej.Filozofbardzoczęstowykorzystujemetafo-
ręmorzawróżnychizaskakującychkontekstach.Opisującgenu-
eńskąarchitekturępodkreślaprzedewszystkimjejzwiązekzesfor-
malizowanymdyskursemmorza:GenueńczykD...wszystkochcena-
giąćdoswegoplanuiostatecznieswojąuczynićwłasnościąprzezto,
żewszystko(...)stajesiętegoplanuczęścią”54.Przyczynązachłan-
52Por.OdChaucera...,dz.cyt.,s.348–349;TheNortonAnthology...,dz.cyt.,
s.1378–1379.
53Por.Sofokles,Antygona,przeł.KazimierzMorawski,w:Ajschylos,Sofokles,
Eurypides.Antologiatragediigreckiej,wybrałiopracowałStanisławStabryła,
WydawnictwoLiterackie,Kraków1989,s.326–327:DTakjakofalenamo-
rzusiępiętrzą,/Gdywichertrackidogłębinywpadnie/Iryjeiłydrzemią-
cegdzieśnadnie,/Ażbrzeżneskałyodburzyzajęczą–/Takjużodwieków
Labdakidówdomy/Podawnychgromachnowegodzągromy;/Bóleminio-
nychpokoleń/Nieniosąulgiiwyzwoleń”.
54FryderykNietzsche,Wiedzaradosna(„Lagayascienza”),przeł.Leopold
24
