Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
PorównajmyjeszczerazNietzschegoiConrada:Conrad
również,wZwierciadlemorza,wskazujenapewneźródłaswojejwi-
zjimorza–jednakniejesttoDpoczątekmorza”wsensiemetafizycz-
nym,leczMorzeŚródziemnejakoDkolebkarzemiosła”–wsensie
podjęciaokreślonejkulturowejtradycji.UNietzschegomamyDmo-
rze”nieskończoności,uConrada–rzemiosłopodmiotu,przezpry-
zmatktóregomorzeoglądamy.Charakterystycznejestwtymkon-
tekścieto,żeoileNietzscheodwołujesiędoGenui,która,jako
miastoKolumba,przywodzinamyślpoczątkinowożytnejeuropej-
skiejekspansji–Conradkoncentrujesięnaskończonościipowta-
rzalności(tradycji),ijednocześniewichobrębie,wichpowierzchni
szukaDnieznanego”,Dtajemnicy”,Dróżnicy”.
Taksamo,jakjegopoprzednicy,itaksamo,jakGenueńczy-
cy,Nietzschetraktujenieskończonośćmorzainstrumentalnie,jako
przestrzeńdozagospodarowania:D...myfilozofowiei»duchywol-
ne«czujemysięnawieść,że»Bógumarł«,jakbyopromienieninową
jutrzenką;(...)wkońcuukazujesięnamwidnokrągznówwolnym,
chociażbynawetniebyłjasny,wreszcieznówmogąwybiegaćokrę-
tynasze,naprzeciwkażdemuniebezpieczeństwuwybiegać(...),mo-
rze,naszemorzeznówstoiotworem,nigdymożeniebyłojeszczetak
»otwartegomorza«”57.PunktemdojściadlaNietzschegojestzatem
metafizykatotalna–tasamametafizyka,którawygenerowałanie
tylkoDmorał”mieszczański,aletakżecałysystemwiedzy.Nietzsche,
każącfilozofomwsiadaćnaokręty,próbujeodciąćsięodcentrum,
postawićsiępozasystememwiedzy,alewciążjeszczeitakstoiza
nimzachłannośćprzyczynowo-skutkowegomyśleniazuniwersalizo-
wanegocentrum,któraprzyciągaperyferie.Wypływającwotwartą
przestrzeń,filozofdajemówićprzezsiebiepojęciomlogikiicywi-
lizacji,któreanektująto,copozornieleżypozagranicamiwiedzy:
DImoralnaziemiajestokrągła!Imoralnaziemiamaswojeantypo-
dy!Iantypodymająswojeprawoistnienia!Jestjeszczenowyświat
doodkrycia–iwięcejniżjeden!Naokręty,filozofowie!”58Anty-
podysątylkopretekstem,ichfunkcjąjestprowokowanietotalne-
godoświadczenia;widnokrąginicjujenieskończonąpotencjalność
57Tamże,s.288.
58Tamże,s.234.
26
