Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DokumentacjasądowawprocesachoczarywSądzieNadwornymwSzczecinie
13
uchybieńformalnych(niepotrzebnetortury,zbytdługietortury,niedopusz-
czeniedoobronyitd.)jakwsprawachoinneprzestępstwakarne10.nHe-
xenprozesseunterschiedensichindieserHinsichtnurinsofernvonanderen
Strafverfahren,alsdassdiegeständenenTatennachheutigemErmessenvöllig
irrealwaren.Mechanismus,mitdembestimmteVerbrecheneinzelnenPerso-
nenzugeschriebenwurden,waraberletztlichdergleiche”11.
PoczątkifunkcjonowaniaSąduNadwornegowSzczecinieprzypadają
napanowanieksięciaBogusławaX.Jużwówczaswspólneposiedzeniaksię-
ciaorazradcówdworuwsprawachsądowychmiałystatussądunajwyższe-
goiokreślanebyłymianemsądunadwornego12.Podobniejakwprzypadku
innychksiążęcychczykrólewskichsądówwyższejinstancjitegookresu,wy-
konywaniefunkcjisądowychwramachadministracjinadwornejutrudniało
sprawnedziałaniesądownictwa.DlategoteżwpołowieXVIw.–wobufunk-
cjonującychwówczasksięstwachzachodniopomorskich(szczecińskimiwo-
łogoskim)–pojawiłysiępróbystworzeniasądównadwornychwydzielonych
zksiążęcychdworów.Stałosiętojednakdopieronamocyordynacjisądowej
zaakceptowanejnasejmiewWolgastw1568r.przezstanyobuksięstwiza-
twierdzonejw1569r.przezcesarzaMaksymilianaII13.
KompetencjeSąduNadwornegozsiedzibąwSzczecinierozciągałysięza
panowaniaBogusławaXnaobszarcałegozjednoczonegowówczasksięstwa,
anastępniedowydzielonegowwynikupodziałuz1532r.księstwaszczeciń-
skiego.SądtenwIinstancjizajmowałsięwgłównejmierzesprawamiszlachty.
Wyłącznietemusądowipodlegałatzw.szlachtazamkowa(Schlossgesessene),
doktórejnależałyrodzinyvonFleming,vonBorcke,vonDewitz,vonWedel,
vonderOsten,vonGlasenappivonManteufel,aponadtoosobyuprzywi-
lejowane,wtymprzedewszystkimródhrabiówvonEbersteinipanówvon
Putbus,którenależałydowydzielonegowramachcesarstwarzymskiegotzw.
stanupanów(Herrenstand).ZasadniczojednakSądNadwornymiałbyćsą-
demIIinstancji–sądemapelacyjnymdlawszystkichmieszkańcówksięstwa.
Mieszczaństwomogłoodwoływaćsiędoniegowsprawachrozstrzyganych
przezsądymiejskie(Stadtgerichte),szlachta–przezsądyzamkowe,ziem-
10R.Zagolla,FolterundHexenprozess.DiestrafrechtlicheSpruchpraxisderJuristenfakul-
tätRostockim17.Jahrhundert,Bielefeld2007,s.188–251.
11Ibid.,s.251.
12M.Schoebel,op.cit.,s.25–27;P
.Gut,op.cit.,s.275–276.
13M.Spahn,op.cit.,s.84–87;R.Petsch,op.cit.,s.101–105;L.Turek-Kwiatkowska,
op.cit.,s.107–136;P
.Gut,op.cit.,s.275–288.
