Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Funkcjonowanierynkufinansowegowświetleklasycznejteoriifinansów
17
posiadaokreślonepreferencjeijestwstaniezidentyfikowaćswojepotrzeby.Po
drugie,zakładasię,żepotrafionokreślićhierarchięswoichpotrzebizdefiniować
tenajbardziejinajmniejpreferowane.Potrzecie,przyjmujesięzałożenie,żeinwe-
storzydziałającyracjonalniewskazująpotrzebymaksymalizująceichsatysfakcję.
ZagadnienietobyłoporuszanewpracachA.Smitha.Włączałondoswoichanaliz
badanianadzachowaniempojedynczychuczestnikówrynku,którzyposzukują
własnychkorzyściwkonkurencyjnymotoczeniu22.
Wneoklasycznejteoriifinansówniewyłączasięmożliwościfunkcjonowaniana
rynkuinwestorównieracjonalnych.Przyjmujesięjednakzałożenie,żeinwestorzy
racjonalnisądominującągrupąnarynku,awzwiązkuztymsąwstaniezniwelo-
waćewentualneobjawynieracjonalnościwywołaneprzezgraczynieracjonalnych.
Wkonsekwencjitegozałożeniarynekpowiniensięzachowywaćtak,jakgdybyjego
uczestnikamibylitylkoinwestorzyracjonalni.
Racjonalnośćinwestorówznalazłaswójwyrazwmodeluzwanymteoriąracjo-
nalnychoczekiwań(RationalExpectationsHipothesis–REH).Teoriatazostałapo
razpierwszysformułowanaprzezJ.F
.Mutha23wroku1961.Byłaonapróbąwyja-
śnieniazawodnościmodelowaniawedługekonomiiJ.M.Keynesa,stosowanego
wprognozowaniucennasilniespekulacyjnychrynkach24.Rozwinięcietejteorii
izastosowaniejejwnaukachekonomicznychjestprzypisywaneR.E.Lucasowi25.
Omawianateoriaznalazłapotwierdzeniewdużejczęścibadańempirycznych
zzakresurynkówfinansowychiwymianytowarowej26.
Teoriaracjonalnychoczekiwańtomodelteoretycznychzachowańuczestników
rynku.Zakładasięwnim,żeuczestnicyrynkuniepowtarzająbłędówpopełnianych
wprzeszłości.Wprocesiepodejmowaniadecyzjiinwestorzyprzewidująpoziom
różnychzmiennychwprzyszłości,awzwiązkuztymprzyszłezdarzenianieróżnią
sięznaczącoodwcześniejszychoczekiwań.Wmodelujesttosytuacja,wktórej
oczekiwanawartośćzmiennejrównajestwartościprognozowanejprzezmodel,
skorygowanaoskładniklosowy.
Wliteraturzeodnaleźćmożnaopiniesprzeciwiającesiępowszechnościwystępo-
waniaracjonalnychzachowańludzi.Krytykująchipotezęracjonalnychoczekiwań,
laureatNagrodyNoblaK.Arrowstwierdził,żeabyteoriatabyławiarygodna,to
należałobywszystkichuczestnikówrynkuuznaćzajednostkiwybitnieuzdolnione
wzakresiestatystyki,zdolnedopełnejanalizymodeliekonomicznych
27
.Wkrytyce
teoriiracjonalnychoczekiwańwskazujesięrównieżnafakt,żeracjonalnośćogółu
społecznościjestniedoprzyjęcia.Niemożnabowiemzałożyć,żewszyscyuczestnicy
rynkusąnatyleinteligentnilubwszyscymająwystarczającąwiedzę,bywpełni
22
A.Smith,AnInquiryintotheNatureandCausesoftheWealthofNations,Oxford1976,s.26.
23
J.F
.Muth,RationalExpectationsandthemeoryofPriceMovements,„Econometrica”1961,nr29,s.315-
335.
24
M.H.Pesaran,meLimitstoRationalExpectations,Oxford1989,s.136.
25
ProfesorUniwersytetuwChicago,zazastosowanieteoriiracjonalnychoczekiwańotrzymałwroku1995
NagrodęNobla.
26
S.M.Shefirin,RationalExpectations,Cambridge1996,s.97.
27
D.Greenaway,G.K.Shaw,Macroeconomics:meoryandpolicyinUK,Oxford1989,s.287.
