Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Dziedzictwostarożytności
27
MandateforPalestine.Gdymowaodziałalnościorganizacjisyjonistycz-
nych,wypadaużyćzwrotu„ErecIsrael”.Przytejokazjiwartopodkre-
ślić,żenapoczątkuXXwiekuzasięgterytorialnyPalestynypojmowa-
noznacznieszerzejniżobecnie.W1921rokuzazgodąLigiNarodów
MandatPalestynypodzielononaPalestynęiEmiratTransjordanii,który
objąłterytoriumnawschódodrzekiJordan(którydnia25maja1946
rokuogłosiłniepodległośćjakoKrólestwoTransjordanii).Wartododać,
żewBibliispotykamyjeszczepojęcie„Kanaan”.Mowatutajoobszarze
częściowopokrywającymsięzterytoriumdzisiejszegoIzraela,który
występowałjako„ZiemiaObiecana”IzraelitomprzezBoga.
WnikliwąanalizęstarożytnychdziejówIzraelaprzeprowadziłMar-
tinGoodman.Zasadniczewnioski,którepłynązjegopracypt.Rzym
iJerozolima.Zderzenieantycznychcywilizacji,sącorazbardziejpowszechne
wśródhistorykówipolitologów.StarciezŻydaminiemiałocharakteru
nieuchronnego,leczzostałosprowokowaneprzezsytuacjewewnętrzną
Rzymu.UbiegającysięowładzęWespazjanpilniepotrzebowałsukcesu
polityczno-militarnego.NadmiernaprzemocwzględemŻydów(wyni-
kającazbrakupełnejkontrolinadarmią)sprawiłajednak,iżRzymianie
zamiastichsobiepodporządkować,zyskalinieprzejednanychwrogów.
Tenstrategicznybłądnależałojakośwytłumaczyćrzymskimelitom.
Sięgniętozatempopropagandę,którazaczęłaprzedstawiaćŻydów
wbardzonegatywnymświetle.Działaniateniepozostałyobojętnedla
położeniaŻydów.DokluczowychkonsekwencjizburzeniaJerozoli-
myzaliczasięprzekształceniesięjudaizmuzreligiiŚwiątyniwreligię
Księgi6.ZchwilązburzeniaŚwiątynipozycjęspołecznąstracilikapłani,
którychfunkcjabyładziedziczna.Wichmiejsceprzywódcamistalisię
uczeniwPiśmierabini.Ichpozycjaopartazostałanainteligencji,talen-
cie,pracowitościidziałaniachnarzeczspołeczeństwa.Wodróżnieniu
odposiadającegostrukturęwertykalnąKościołakatolickiego,judaizm
przyjąłformęhoryzontalną.PonieważwprzypadkuŻydówwspólnota
religijnabyłajednocześniewspólnotąnarodową,towspomnianatuspe-
cyfikajudaizmumiałaswojeprzełożenienapanującewśródnichrelacje
polityczne.Brakcentralnegoośrodkareligijnegoipolitycznego,który
6
M.Goodman,RzymiJerozolima.Zderzenieantycznychcywilizacji,tłum.O.Zienkie-
wicz,Warszawa2007.
