Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
1.Uwarunkowaniahistoryczne
byłbywyposażonywnarzędziasiłowe(policja,wojskoitp.)miałdonio-
słeskutki.Żydzistalisięnarodemdialogu.Byzdobyćwśródnichauto-
rytetizostaćichprzywódcą,należałosięuciecdosiłyargumentu,anie
doargumentusiły.Nawetnieznanyszerszemugronuosóbrabinzpro-
wincjonalnegoośrodkaniemusiałrespektowaćnauczaniacieszącegosię
wielkąsławąrabinaznajwiększejmetropolii.Wtensposóbspołeczność
żydowskastałasięorganiczniedemokratyczna.Takainterpretacjamoże
zostaćuznanazanieprzekonującą,skoronp.wislamiesunnickimrów-
nieżniewystępujeinstytucjonalnahierarchia,aprzecieżmuzułmańskie
ummymająpoważneproblemyzrespektowaniemzasaddemokracji.
Należywięcdoprecyzować,żesamemechanizmyfunkcjonowaniastruk-
turwyznaniowychnieowszystkimdecydująiniewszystkoobjaśniają.
Dopierospecyficznedlakażdegozwyznańzwiązkizpolityką,wpływ
elitreligijnychnakręgiwładzy(ewentualniewzajemneprzenikaniesię
obydwugrup)iwreszcieodrębne(aprzecieżkonstytutywnedlaspraw
tożsamościowych)doświadczeniahistoryczneidorobekcywilizacyjny
rzucająwyraźneświatłonakwestiękolorytuikondycjidemokracjiwpo-
szczególnychwspólnotach.Żydziprzezwiekiniemieliwłasnegopań-
stwa.Wkażdymzpaństw,którezamieszkiwali,stanowilibardziejlub
mniejliczną,wpływowąlubnie,alejednakmniejszość.Wespółzprzed-
stawicielamiinnychnarodówbylibeneficjentamisytuacji,wktórejich
rządypostępowaływedleregułwłaściwychdemokracji.Naogółpierwsi
iwsposóbnajbardziejdotkliwycierpieli,gdyrządy,którympodlegali,
przyjmowałypostaćautorytarną.
Odmiennewyznanie(judaizm)iprzywiązaniedoZiemiIzraela
sprawiły,żeŻydzinigdynierozpłynęlisięwmorzuinnychnarodów,
wśródktórychprzyszłoimżyćwdiasporze.Innarzecz,żezapłacilizato
bardzowysokącenę,bowyróżniającsięzogółuspołeczeństw,ściągali
nasiebiekrytykęiwrogośćzestronyczłonkówinnychnarodówireli-
gii.Tegodziedzictwareligijnegoikulturowegoniemogliiniechcieli
zlekceważyćdziałaczesyjonistyczni,czylireprezentancipowstałegopod
koniecXIXwiekuruchuideowo-politycznegopostulującegobudowę
niepodległegopaństważydowskiego.Ichtrudmiałwszaksenstylko
podwarunkiem,żebędziesłużyłŻydomodczuwającymprzynależność
