Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Notiondefigementetd’expressionfigée...
21
oùseuleunepartiedesformatifssubitunedémotivationetéventuellementune
remotivation.Àcepropos,«réactualisation»,«remétaphorisation»et«remo-
tivation»sontutiliséesicicommesynonymes.
B.Lamiroy(2008:89–90)accentuelefaitquelefigementestunphé-
nomènepolyfactoriel,complexe.Ellementionnesespropriétéstrèshété-
rogènes,notamment:
–lanon-actualisationd’unélément(p.ex.prendreombrage),
–lanon-référentialitéd’unélément(p.ex.dansleverl’ancreausensde«par-
tir»,ilyaaréférenciationdumotancre),
–l’infractiondesrestrictionsséléctionnelles(p.ex.avoiravalésonparapluie:
unparapluieestqch.qu’onn’avalepas),
–lestracesdelalangueancienne(p.ex.entrerenlice),
–l’impossibilitédetraduire(p.ex.tokickthebucketsetraduitpar«mourir»
etnonpaspar«renverserleseau»).
Pourtant,B.Lamiroy(2008:90)indiquetroispropriétésessentielles
quisemblentpouvoirsedégager,àsavoir:
–lanon-compositionnalitédusens(aspectsémantique),
–lanon-substituabilitéparadigmatique(aspectlexical),
–lanon-modifiabilité(aspectmorphosyntaxique).
Àl’opacitédusenscorresponddoncunecertainefixitéformelle.Ondoit
doncsecontenterd’unedéfinitiontrèsgénéraleselonlaquelleuneexpression
figéeestuneunitéphraséologiqueconstituéedeplusieursmots,contigusou
non,quiprésententuncertaindegrédefigementsémantique,uncertaindegré
defigementlexicaletuncertaindegrédefixitémorphosyntaxique(B.La-
miroy,2008:96).
Lanotiond’expressionfigéeelle-mêmepeutêtretraitéededifférents
pointsdevue,cequirelèvededéfinitionsdiverses(cf.M.Sułkowska,
2003).
Àtitred’exemple,pourF.deSaussure(sadéfinitionaétérappeléepar
G.Greciano,1984b)l’unitéphraséologiqueestuntypedesignequiseca-
ractériseparladivisibilitédesonsignifiantetl’indivisibilitédesonsignifié.
S.Skorupka(1982)considèrecommeunitéphraséologiqueuneasso-
ciationdemotsentièrementoupartiellementlexicalisée.D’habitude,unetelle
associationaunsensnouveau,différentdusensdesélémentscomposantcette
association.
SelonB.Rejakowa(1986)l’unitéphraséologiqueestuneassociation
dedeuxmotsaumoins–caractériséeparunrapportd’asymétrieentreleplan
del’expressionetceluiducontenu.
PourA.M.Lewicki(1982a)lesunitésphraséologiquessontdesunités
delanguepossédantuntraitcaractéristiquefondamental–lanon-continuité,
c’est-à-direquelescomposantsd’unetelleunitédelanguenerentrentpasdans
desrapportsd’antécédenceetdeséquence,typiquesdescomposantsdesmots.