Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
1.Figementetexpressionsfigées...
Niveau6touteslestransformationssontpossibles.
Niveau5uneautreorganisationstructuraleestadmise,p.ex.nominalisa-
tion.
Niveau4onpeutextrairecertainséléments,p.ex.transformationpassive.
Niveau3permutationdesélémentsestpossible,p.ex.complémentd’objet
peutchangersaplace.
Niveau2insertiond’unélémentestadmise,p.ex.insertiond’unadverbe.
Niveau1onpeutmodifierdesélémentsnonfigés,p.ex.nominaliserle
gérondif.
Niveau0aucunetransformationsyntaxiquen’estpossible.
Lesexpressionsfigéestendentàl’opacitésémantique.SelonD.A.Cruse
(1986)lesunitésfigéessecaractérisentd’habitudepardifférentsdegrés
d’opacitésémantique,cequilesdistinguedesexpressionslittérales,
sémantiquementtransparentes.
G.Gréciano(1984a)décritlesunitésphraséologiquescommedesex-
pressionssatisfaisantaumoinsdeuxdestroisconditionsquisont:lapolylexi-
calité,lafixité,etlafiguration.
Lapolylexicalitérésultedugroupementd’aumoinsdeuxlexèmes.Elle
écartedesunitésphraséologiquesdesformesquelacohésiongraphiquea
transforméesenunitéslexématiquesminimales,telsquelescomposésetdéri-
vés.Lalexicographiefutlapremièreàrelevercesformescomplexespuis-
qu’elledevaitseheurteràl’inséparabilitéetlanon-éliminabilitédesescompo-
sants.
Lafixité,corollairestructuraldelapolylexicalité,estencoredécriteparla
cohésionetparlastabilité.Ellerésultedelalexicalisation,delafossilisation
dupolylexème.H.Burger(1973)développedestestsformelsreprispar
W.Fleischer(1982)pourvérifierlafixitéparleconstatdedéficiences
morphologiques,ettransformationnelles.Lafixitésetraduitpardesprohibi-
tionsoudestolérances.Ainsi,lafixitéestplusstrictedanslecasdecertaines
locutionsverbales,elleestplussouplepourl’expressionidiomatique.Enfin
elleséparelesunitésphraséologiquesdesnombreuxgroupementslibresetpro-
visoiresdelexèmes.
Lafigurationestlarépercussionsémantiquedesdeuxtraitsstructurauxsi-
gnalés.Ellerendcompteducontenudesunitésphraséologiquesquinesedé-
duitniparaddition,nipardéviationducontenudesparties.Lafigurationse
manifestesousdeuxformes:unedémotivationobligatoirequiestlapertedu
senslittéralainsiqu’uneremotivationfacultativecomplémentairequiinciteà
desréactualisationsselondesloispragmatiquesspécifiques.Laportéedelafi-
gurationvarieselonlesespècesdesunitésphraséologiquesrencontrées.Elle
esttotalepourl’expressionidiomatiquequipasseobligatoirementparunedé-
motivationetfacultativementpardesremétaphorisationsdetoussesconsti-
tuants;elleestpartiellepourleslocutionsverbalesetlestournuresnominales