Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
PiotrGrochmalski
darstw.Zakazanoimteżnietylkoosiedlaniasięwgórskichaułach,alenawet
grzebaniaswychzmarłychbliskichnastarychcmentarzach.Niewolnobyło
takżeodwiedzaćmogiłprzodków.DlaCzeczenówniebyłopracywzakładach
GroznegoiGudermesu.Mieliutrudnionywstępnauczelniewyższe.Wmiej-
scachpublicznychniewolnobyłosięposługiwaćczeczeńskimjęzykiemani
nosićnarodowychstrojów.ZpoczątkuCzeczenistanowilizdecydowanąmniej-
szośćodtworzonejCzeczeno-InguskiejAutonomicznejSocjalistycznejRepubli-
ceRadzieckiej,wktórejdominowaliRosjanie.Jednakjużwlatachosiemdzie-
siątychCzeczenia–obokTuwyiCzuwaszii–stałasięjedynym,etnicznym
obszaremZSRR,naktórymrdzenna,autochtonicznaludnośćstanowiłazdecy-
dowanąwiększość(wedługostatniegospisuludnościz1989roku–71procent
populacjiwobec23procentRosjan).Jednocześnierepublikata,uproguprze-
mian,którezapoczątkowałGorbaczow,wwynikuświadomejpolitykizajmo-
wałaostatnie,73miejscewśródwszystkichpodmiotówwchodzącychwskład
ZSRRpodwzględempoziomużycialudnościirozwojugospodarczego.Bezro-
bocie,pozaGroznym,wktórymzamieszkiwało200tysięcyRosjan,sięgało80–
–90procentibyłonajwyższenaobszarzesowieckiegoimperium.Takibył
bilans120latokupacjitychziemprzezRosję.
PierestrojkaGorbaczowaspowodowałaożywienienarodowe.Wkrótceteż
powstałowCzeczeniiwieleorganizacjispołecznychipartiipolitycznych.
Większośćznichopowiadałasięzaposzerzeniemautonomiirepublikiwra-
machZSRR.WajnachskaDemokratycznaPartia,wyrosłanagruncieorganizacji
„Bart”(„Jedność”),kierowanaprzezpoetęZelimchanaJandarbijewa,stałasię
pierwsząpartią,którapostawiłasobiezacelniepodległośćisuwerennośćCze-
czenii.JejdziałaczezdominowaliobradyPowszechnegoKongresuNaroduCze-
czeńskiego,któreodbyłysięwlistopadzie1990roku.Kongreswybrałnaswego
przewodniczącegogenerałasowieckichsiłpowietrznych–DżocharaDudajewa.
27października1991rokuodbyłysięparlamentarneiprezydenckiewybory
wCzeczenii.TeostatniewygrałDudajew.Ogłosiłonsuwerennośćineutralność
republiki.
WojnaJelcyna
Rosjanieuznałategofaktuipróbowałaprzeprowadzićzbrojnąoperację
wGroznym.OddziałyspecjalnemiałyschwytaćDudajewaistłumićbunt.
Wostatniejchwili,wobliczumożliwościwybuchuwrepubliceregularnejwoj-
ny,Jelcynwycofałsięzprzeprowadzeniaataku.Czeczeniwpełniprzejęlipoli-
tycznąigospodarcząkontrolęnadrepublikąizaczęlitworzyćpodstawywłasnej
państwowości.Sytuacjatakaniemiałaidodziśniemaprecedensunacałym
obszarzeFederacjiRosyjskiej.
PolitykaJelcynawobecCzeczeniibyłaniespójnaipełnawewnętrznej
sprzeczności.Jeszczewmarcu1992rokuopłacanaprzezMoskwęopozycja
antydudajewowskapróbowaładokonaćnieudanegoprzewrotu.Jegocelembyło
