Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PRZEDMOWADODRUGIEGOWYDANIA
możnaprzeprowadzićdośćwyraźnie,kiedyindziej-nie.Wypada
uznaćtozazaletętejksiążki.Pokazujetobowiemniezmienność
fundamentalnychproblemówfilozoficznych,pomimoupływu
czasu,pomimozmieniającychsięujęćikostiumówpojęciowych.
Myślenieprzekrojowe(alewprzekrojudynamicznym,dia-
chronicznym,aniesynchronicznym),któreSkargastosowała
wcześniejzpowodzeniemdominionychepokhistoriifilozofii,
znajdujetuzastosowaniedowspółczesności.Czyżniewyglądato
tak,jakbySkargapróbowaławtensposóbokreślićformacjęumy-
słową,doktórejsamanależała?Przypomnijmycharakterystykę
tegopojęciazprzedmowydoKłopotówintelektu:nŚwiatopoglądy
[...]wdanejepocespotkaćmożnarozmaite,podczasgdyformacja
jestzasadniczojedna.[...]Stylwypowiedzimimoindywidualnych
różnicmiędzyautoramijestjednolity.Coonimdecyduje?Po
pierwsze,problematyka,choćwjejramachmogąbyćpropono-
wanerozmaiterozwiązania.Podrugie,aparaturapojęciowa,
używanaprzezwiększośćwykształconychludzi.Potrzecie,ze-
spółtezocharakterzeepistemologicznymiontologicznym,które
wyznaczająhoryzontbadawczy,określająnieprzekraczalneprogi
dlamyśliludzkiejistanowiąfundamentprzyopracowywaniu
regułpostępowanianaukowego;tezwzasadzieniepodważalnych,
przyjmowanychzatakieprzezludzireprezentującychczęstonurty
opozycyjne,tezniezawszedokońcauświadamianychsobie”
23
.
23B.Skarga,Kłopotyintelektu...,s.10.Rozszerzonacharakterystykategopojęcia
znajdujesięwewstępiedoantologiiUproguwspółczesności:nCosięzatemna
formacjęskłada?[...]Pierwszarzecz,którasięrzucawoczyinajczęściejbywa
przedmiotemanaliziklasyfikacji,toproblematykairóżnetypyrozwiązańpro-
ponowanychprzezmyślicieliiuczonychdanejepoki,którejednaknigdynie
wykraczająpozadośćograniczonyrejestr.Rozwiązanie,któresięwtymreje-
strzeniemieści,spotykasięnaogółzostrąkrytyką,uważanejestzaabsurdal-
ne,sprzecznezludzkimrozumem.Drugarzecz-tosposóbartykulacjiproble-
mów,toaparaturapojęciowaużywanaprzezwiększośćwykształconychludzi.
Problemybywająbowiemodwieczne,inaczejsięjednakjestawia,formułuje
sięjewinnymjęzyku.[...]Należyodsłonićzatemwarstwętrzecią,tj.polezna-
czeń,wjakimjęzykfunkcjonuje,tenzespółtez,którydecydujeogranicach
horyzontubadawczegoówczesnychludzi,wyznaczamożliwościinterpretacji
32
