Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wstęp
jeszczeswojemiejscejakonostalgicznepozory,zanikająceduchyibezradnekozły
ofiarne”4.
W
moimprzekonaniutadośćponurawizjaprzyszłości,wktórejczłowiekzostanie
poddanypresjiikontrolizestronysuperprzedsiębiorstwrynkowychkorporacjiwypo-
sażonychwsupertechnologieprzyszłości,gorszaodOrwellowskiegoRoku1984,niejest
przepowiadaniemprzyszłości,któramusinieuchronnienadejść,leczstanowiprognozę
ostrzegawcząukazującąmożliweskutkitendencji,jakieobserwujesięobecnie.
Wymogiem
współczesnościjestzatemibędziewprzyszłościto,bypozaprzed-
siębiorstwamitworzącymigospodarkęsensustrictoistniałsystemdemokratycznychin-
stytucjiregulującychżyciespołeczne.Sątoinstytucjepaństwanapoziomiewładzcen-
tralnychilokalnych.
Wypełniają
onerozmaitefunkcje;najogólniejmożnapowiedzieć,
żezapewniająspołeczeństwudostarczaniedóbrpublicznychispołecznych,umożliwiają
zaspokajaniepotrzebzbiorowych,którychsamodzielniedziałającysystemrynkowynie
mógłbyspołeczeństwudostarczyćwsatysfakcjonującyspołecznieipolityczniesposób,
toznaczydlaszerokiegokręguczłonkówspołeczeństwawedługzasadpowszechności
dostępu,albopowierzeniemuichdoprowadziłobydowieluniepożądanychprzezspo-
łeczeństwoskutkówipatologii.
Abysfinansowaćswojądziałalność,instytucjepaństwamusząpozyskiwaćfundusze
odwszystkichpozostałychpodmiotów,zarównogospodarstwdomowych,jakiprzedsię-
biorstw.Regułyzdobywaniaiwydatkowaniatychśrodkówokreślająfinansepubliczne
jakodyscyplinanauki,zbiórzasadwiedzypraktycznejiregułprawnych.
W
konkretnej
realizacjipolitykigospodarczejstanowiąonepolitykęfiskalnąpaństwa,realizowaną
głównieprzezMinisterstwoFinansów.Jejodzwierciedleniemjestbudżetpaństwa.
Zarównowszystkierelacjezakupówisprzedażywkontaktachmiędzyprzedsiębior-
stwamiigospodarstwamidomowymi,jakirealizacjapolitykifiskalnejwiążąsięzprze-
pływemuniwersalnegonośnikawartości,specyficznegotowarustanowiącegoekwiwa-
lentwszystkichinnychtowarów:pieniądza.Takjakklimat,stanprzyrodyczyprodukcji
rolnejzależą,zjednejstrony,odnawodnieniagleby,drożnościkanałówprzepływu
wody,zdrugiejzaśodjejjakościrozumianejwokreślonysposób,takteżwszystkie
wymienionewyżejrelacjegospodarczesąuzależnioneodstanu,jakościpieniądza,„na-
wodnienia”nimgospodarkiidrożnościkanałówpieniądzaprzepływającegomiędzy
podmiotamiiobszaramigospodarki.Tymikwestiamizajmujesiępolitykapieniężna,
realizowanaprzezbankcentralnyizwiązaneznimorgany.
Politykafiskalnaipieniężnałącznietworząto,conazywamypolicy-mix.Jesttoza-
temzestawnarzędziiinstrumentówpolitykipaństwawwarunkachgospodarkirynko-
wej;podmiotamidokonującymiwyboruistosującymiteinstrumentysąrządiparlament
orazbankcentralny.
Rolapaństwawgospodarcerynkowejwciążjestjednakprzedmiotemzażartychspo-
rów.JakzlekkąironiąstwierdzająBurdai
Wyplosz,makroekonomiścidzieląsiędziśna
tych,którzynajbardziejobawiająsięzawodnościrynku,itych,którzynajbardziejlękają
sięzawodnościrządu5.Pierwsipropagująszerszyzakresingerencjipaństwawkorygo-
waniezawodnościrynku,uważająctozaobowiązekrządu;drudzysązaograniczaniem
rolipaństwawgospodarce,wskrajnychwypadkachchcielibyjenawetzniejwyelimino-
wać,powierzającbiegsprawwolnejgrzesiłi„niewidzialnejręcerynku”.
4
Cyt.za:„Dziennik”,34lutego2007,TygodnikIdei„Europa”,nr5,s.1113,przeł.
W
.Nowicki.
5
M.Burda,Ch.
Wyplosz,
Makroekonomia,podręcznikeuropejski,PWE,
W
arszawa2000,s.27.
