Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
Choćwgospodarowaniuwykorzystujesięróżnezasoby,tojakdotądjedynympier-
wotnymźródłemwzrostugospodarczegoidobrobytujestpracaczłowieka,wytwarza-
jącadobraiusługizaspokajającepotrzebyludzi.Innezasobystanowiąwistocietyl-
koróżnegorodzajunarzędziaiinstrumentyludzkiejpracy,sąwobecniejpodrzędne.
Społeczeństwojestbogate,cieszysiędobrobytem,jeśliludzieprodukująróżnerzeczy
iwymieniająjemiędzysobą.Różnicamiędzyustrojemsocjalistycznym,będącymobec-
nienaświeciewzaniku,aledokońcaprzedostatniejdekadyXXwiekudominującym
wnaszejczęściEuropyidodzisiajdeterminującymnasząsytuację,austrojemkapi-
talistycznymsprowadzasiędomechanizmówtworzeniamiejscpracyidystrybucjijej
rezultatówwgospodarce.Oilesocjalizmpoleganaplanowaniuiodgórnychdecyzjach
administracyjnych,otylekapitalizmopierasięnamechanizmachoddolnych,inicjaty-
wieindywidualnej2,relacjachpopytuipodaży,nadrzędnejfunkcjipotrzebujawnianych
wformiepopytuskierowanegonarynekinasystemiefinansowym,którypowinienod-
grywaćsłużebnąrolęjakoinfrastrukturasterującaprzepływemwgospodarcenośnika
wartości,ekwiwalentuwszystkichrzeczy,czylipieniądza.
Podstawowerelacje,stanowiącenajistotniejszątreśćprocesówgospodarczychbę-
dącetym,czymdlaprocesówbiologicznychsąreakcjewymianyzwiązkówchemicznych
międzykomórkamiorganizmutozwiązkiwymianymiędzyprzedsiębiorstwamiago-
spodarstwamidomowymi.Zjednejstronyprzedsiębiorstwa,jakospecyficzne,złożone
strukturyorganizacyjne,sprzedajągospodarstwomdomowymwytwarzaneprzezsiebie
dobraiusługi,agospodarstwadomowejekupująwprocesachstanowiącychto,cona-
zywamyrynkiemzasadyjegofunkcjonowaniairządzącenimmechanizmybadaoraz
analizujeteoriamikroekonomii.
Zdrugiejstronywystępują,takżepodlegająceregułomrynku,relacjedostarczania
specyficznejusługi,jakąjestpraca,izapłatyzanią.Dysponującepracągospodarstwa
domowesprzedająjąprzedsiębiorstwomwzamianzawynagrodzenie.Niejesttojednak
takirynekjakrynekdóbriinnychusług,jesttorynekpodlegającybardzospecyficz-
nymmechanizmom,możnanawetpowiedzieć,żezasadniczowypaczony,gdyżniedziała
wnimwpełnipodstawowadlarynkuzasadawolnościwyboru:człowiekjestzdetermi-
nowanywielomaograniczeniamiiwymaganiami,którepowodują,żenietylkoniema
takiegowyborujaknarynkudóbr,aletakżecenapracymacharakterinnyniżcenana
rynkudóbr,innyjestwjejwypadkumechanizmiuwarunkowaniapowstawaniacenyrów-
nowagi,acenarzeczywista(realizowana)itakzrozmaitychpowodównajczęściejodtej
cenyrównowagiodbiega.
WPolscewsporachoprzyczynyinflacjiczęstosięzapomina,że
wrozwiniętychistabilnychkapitalistycznychgospodarkachrynkowychpłacajestzreguły
wyższaodcenyrównowagi,cojestskutkiemkonkurowaniaprzedsiębiorstwonajlepszych
pracowników,motywowaniaichdobardziejwydajnejpracyistarańoichzintegrowanie
zprzedsiębiorstwem.
Wynagrodzenia
wyższeodpoziomurównowaginiestająsięgłówną
przyczynąbezrobociaiinflacji(jaktowynikazuproszczonychmodeliekonomiiklasycz-
nejitakzwanejnowejekonomii),jeślijednocześnieistniejeupracownikówmotywacja
dooszczędzania,atanadwyżkapłacjestakumulowanawsystemiefinansowym.Sąto
kwestiebardzozłożoneibadaneprzezwyspecjalizowanedziałymikroekonomii.
2
Istądpochodzeniesamegopojęcia„kapitalizm”.Niewszyscyzdająsobiesprawęztego,żeniepochodzi
onoodsłów„kapitał”czy„kapitalista”,leczodłacińskiegocapito„głowa”.Kapitalizmopierasiębowiem
nainicjatywie,innowacyjnościiprzedsiębiorczościindywidualnej,tamzaś,gdzieistniejąkulturowe,instytu-
cjonalneifinansowewarunkigenerująceiwspierająceje,następujerozwójgospodarczy.
