Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Brońidyplomacja
sprzedażybronirealizująswecelepolityczne,alerządyniechcąbyćznimiutożsamia-
ne,awięcniesąoneuwzględnianewoficjalnymobieguorazsprzedażytzw.artykułów
podwójnegoużytkowania,mającychzastosowaniezarównocywilne,jakiwojskowe4.
Mowatutajodziałalnościprzestępczej,którejzaledwieniewielkiprocentjestujaw-
niany,awięcistniejątylkoszacunkowedanedotyczącewartościnielegalnegorynkubro-
ni,któreoscylująwokółsumwielkości1–2mlddolarówwczasachpokojudo5–10mld
dolarówwsytuacjiintensyfikacjidziałańwojennych5.Wartościtenależytraktowaćjako
orientacyjne,ponieważoczywistątrudnością,zjakąspotykająsiębadaczeproblematyki
nielegalnychtransferówbroni,jestbrakrzetelnychźródełinformacji,szczególniena
poziomiehandlumiędzynarodowego.Jednymznajbardziejwiarygodnychźródełjest
Interpol,którygromadzijeprzezInterpolWeaponsElectronicTracingSystem(IWeTS);
dostarczanietakichdanychprzezposzczególnekrajejestdobrowolne,nietworzywięc
ogólnegoobrazusytuacjimiędzynarodowegorynkunielegalnejbroniwkategoriach
ilościowych.Większośćanalizpodejmującychtematykęnielegalnychtransferówbroni
koncentrujesięraczejnamechanizmachfunkcjonującychwtejsferze,azewzględuna
trudnościwprzeprowadzaniubadańempirycznychniestawiasobiecelówewidencyj-
nych.Problemywklasyfikowaniulegalnościwmiędzynarodowymobrocieartykułami
militarnymiwynikająrównieżzbrakuuniwersalnychregulacjiczykodupostępowania,
którybyłbyobowiązującyprzynajmniejdlawiększościdostawcówiodbiorców.Trzeba
jednakzaznaczyć,żeznakomitawiększośćbroni,którajestprzedmiotemnielegalnego
handlu,wmiędzynarodowymobrociepojawiłasięzlegalnegoźródła.
Broń,aszczególniebrońręcznajestrównieżproduktemwielokrotnegoużycia;je-
ślinawetzostałalegalniewyprodukowanaiodsprzedananarynkupierwotnym,niema
gwarancji,żekolejnetransakcje,którychbędzieonaprzedmiotemodbędąsięzgodnie
zprocedurami,natomiastprześledzeniecyklużyciategorodzajuproduktujesttymbar-
dziejskomplikowane,że–jakzauważaDanielPatrickMoynihan,jedenzamerykań-
skichsenatorów–„najbardziejodpowiedniąmiarądlazakresuużytkowaniabroniręcz-
nejwydająsiębyćdekady,generacjeanawetcałestulecia”6.
Pomimozarysowanychpowyżejtrudnościzwiązanychzpozyskiwaniemdanychna
tematmiędzynarodowegohandlubroniąbadanianadtąsferąstosunkówpolityczno-
ekonomicznychsąsystematycznieprowadzoneprzezwieleośrodkównaukowych,in-
stytutówiorganizacjinonprofit.Pozwalająonenazobrazowanietrendówdominujących
wdanymmomencienaświatowymrynkubroniorazzaprezentowaniewpływutrans-
ferówbroniitechnologiimilitarnychnastanbezpieczeństwa,ekonomiiistosunków
politycznychwujęciuglobalnym,regionalnymczyteżwobrębiepojedynczychpaństw
lubkonfliktów.
Obecnystanbadańdostarczanamzatemwiarygodnychinformacjinatemat:podmio-
tówoperującychnalegalnymrynkubroni,ichinteresówpolitycznych,formalnopraw-
nychaspektówhandlubronią.Możliwejestrównieżzbadaniewpływutejdziałalności
4
M.T.Klare,SecretOperatives,ClandestineTrades:TheThrivingBlackMarketforWeapons,„Bulletin
oftheAtomicScientists”,Vol.5,No.3,04.1988,s.18–20.
5
R.Mandel,DeadlyTransfersandtheGlobalPlayground:TransnationalSecurityThreatsinaDisor-
derlyWorld,CT:Praeger,Westport1999,s.40,za:„Economist”,TheCovertArmsTrade:TheSecond-Oldest
Profession,12.02.1994.
6
W.Cukier,V
.W.Sidel,TheGlobalGunEpidemic…,s.68.
