Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Problematykaicele
17
dotyczącychprodukcjiieksportubronidwóchźródełamerykańskichDepartamentu
StanuiCongressionalResearchService.
Chociażniniejszapracapodajewartościilościoweodnoszącesiędoprodukcjiiwy-
mianyhandlowejnarynkuuzbrojenia,podstawowymjejcelemjestzobrazowanieten-
dencjiiprocesówmającychmiejscewtejsferze,niezaśdążeniedościsłościstatystycz-
nej.
Punktemwyjściadlatakiegopodejściajestprzyjętezałożeniebadaniapraktykeks-
portubronizewzględunaichznaczeniedlasferypolitycznej.Ztegosamegopowodu
zamienniestosowanepojęciatransferu,dostawczyeksportubroni,którewyrażają
faktprzekazaniauzbrojeniaodbiorcy,bezakcentowaniazaistniałejrelacjiekonomicz-
nej,tj.czyzostałaonaprzekazanawwynikusprzedaży,wymianybarterowejczyteż
darowizny.
Zuwaginato,żewksiążceomówionoznaczenietransferówbroniwrolinarzędzia
politykizagranicznejlideranaświatowymrynku,odniesionosięprzedewszystkimdo
zjawiskiprocesówpolitycznych,wktórycheksportbronijestelementemlubichsiłą
napędową.Zatempodstawowedaneilościowe,pochodzącezoficjalnychźródełrządo-
wychstanowiąwystarczającąpodstawędlastwierdzeniazależnościpomiędzyproce-
samipolitycznymizachodzącyminaareniemiędzynarodowejaaktywnościąpaństwa
wsferzeeksportubroni.Zakrestychinformacjijestposzerzonyowynikibadańnieza-
leżnychośrodkównaukowychzajmującychsięproblematykąhandlumilitarnegowróż-
nychaspektach.
Wielośćperspektyw,zpunktuwidzeniaktórychjestanalizowanetozagadnienieoraz
intensywnośćmiędzynarodowejdebatynatentemat,dowodziznaczeniahandlubronią
wkształtowaniustosunkówpolitycznychisystemówbezpieczeństwa.Paradoksalnie,
wyznacznikiemroliartykułówmilitarnychwświatowejgospodarceipolitycemogą
byćrozmiaryszarejstrefyorazczarnegorynkubroni,którestanowiąwspółcześniejed-
noznajwiększychzagrożeńbezpieczeństwamiędzynarodowego.Ichociażomawiana
pracaniedotyczybezpośredniotegoproblemu,jakożezajmujesięlegalnądziałalnoś-
ciąeksportowąStanówZjednoczonych,tojednakwśródzagadnieńwprowadzających
właściwewydajesięukazaniekilkuprawidłowościobecnychwtejsferze.Stanowiona
bowiemnajtrudniejsządoempirycznegouchwyceniawarstwęproblematykimiędzyna-
rodowegoobrotubronią,dajewięcpoglądnamożliwościzbadaniapozostałych,łatwiej
dostępnychjegoaspektów.
Transferybroninaczarnymrynkustanowiąbezpośredniepogwałcenieprzepisów
regulującychmiędzynarodowyhandelbroniąidotycząnajczęściejartykułów,którezo-
stałypozyskanelubprzekazanenielegalniepaństwom,grupomczyaktorompozapań-
stwowymobjętymmiędzynarodowymembargiemnadostawybroni.Aktywnymipod-
miotamitegorynkutransnarodoweorganizacjeprzestępcze,aczęstąformąwymiany
barter,wzamianzasurowcenaturalneczynarkotyki3.Szarastrefaobrotubroniąwy-
wołujepoważnekonsekwencjedlastanubezpieczeństwamiędzynarodowego.Obejmuje
onam.in.tajnetransakcjedokonywanenazlecenierządówpaństw,którezapomocą
bronikonwencjonalnej(majorconventionalweapons),którazawiera:uzbrojenielotnicze,pojazdybojowe,
artylerię,systemyradarowe,pociskiistatki.WzestawieniachSztokholmskiegoInstytutunieuwzględniono
zatembronilekkiej,technologiimilitarnychczyamunicji.
3
L.R.Brown,StateoftheWorld1998,Norton,NewYork1998,s.140.