Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Brońidyplomacja
wtradycjianglosaskiejprawodonoszeniabroniprzekształciłosięwformęobywatel-
skiegoobowiązku.Praworządniobywatelerepublikizapomocąbronimielizapewniać
pokojowewspółżycieswychspołeczności,byligwarantamiporządkupublicznego11.
Takaformuławyjaśniasporądozęwspółczesnegosentymentu,jakimdarząswojąbroń
Amerykanie;jestonasymbolemobywatelaimożliwościprzeciwstawieniasięzarówno
rządowi,jakizagrożeniu.JakpowiadałJohnRandolphofRoanoke:„Kiedysłowa«oby-
watel»i«żołnierz»będąznaczyćtosamo,wówczasstanieciesiębezpieczni”12.
Wtakzarysowanymkontekścieprawodoposiadaniabronibyłonietylkoelementem
konstrukcjisystemupolitycznego,alerównieżswegorodzajuosiągnięciemcywilizacyj-
nym–dostępnośćbronimiaładaćkażdemuwolnośćimożliwośćrealizowaniaswojego
prawadoposzukiwaniaszczęścia.Jednakwczasach,kiedywprowadzonoIIpoprawkę
doKonstytucjiUSA,jejpraktyczneoddziaływaniebyłoinneoddzisiejszego,głównieza
sprawąograniczonychzasobówmilitarnych.Każdypistoletczyrewolwerbyłdziełem
ręcznejprodukcji–jegotwórcabyłjedynym,którymógłdokonywaćewentualnychna-
prawiusuwaćusterkibędącewynikiemużytkowania.Rękodzielnicystworzylipodwa-
linyamerykańskiejfascynacjibronią,podnieślijejprodukcjędorangisztuki,jednaknie
moglizapewnićregularnychdostawnapotrzebymilitarne.Pierwszyzodnotowanych
przedstawicielitejprofesjijeszczewczasachkolonialnejAmeryki,EltweedPomeroy
zWindsoru(Connecticut),wswymwarsztaciepowstałymw1630rokubyłwstanie
wyprodukowaćtylkodwatuzinysztukbronirocznie13.Zpolitycznegopunktuwidzenia
uzależnienieobronnościnowego,wrażliwegoorganizmupaństwowegooddostawbro-
nizEuropybyłowysoceryzykowne–wprzypadkusporuczyzachwianiastabilności
stosunkówpolitycznychStanyZjednoczonemusiałyliczyćsięzembargiemzbrojenio-
wym.Systemwojskowyopartynatakimstanierzeczyniemiałracjibytu,stądteżdecy-
zjaTomasaJeffersonaopodjęciuprodukcjimilitarnejwkraju.Paradoksalnieprezydent
Jeffersonniebyłzwolennikiemrozwijaniawewnętrznegozapleczaprodukcyjnego,jed-
nakokolicznościipotrzebyrepublikizmusiłygodozrewidowaniastanowiska.
W1794rokuKongreszatwierdziłutworzeniezbrojowninarodowejwSpringfield
wstanieMassachusetts,wktórejgromadzonoiprodukowanomuszkietynapotrzeby
obronnościkraju.Wtympunkciehistoriaporazkolejnypotwierdzasłusznośćopinii
sławiącychamerykańskizmysłinnowatorski.Odmomentukiedynadużąskalęruszyła
fabrycznaprodukcjabroniwStanachZjednoczonych,nosiłaonacechytechnologicz-
negowyrafinowania.NowysposóbprodukcjiAmerykazawdzięczałaeksperymental-
nymtalentomEliWhitneya,którywcześniejzasłynąłjakotwórcadżinuwytwarzane-
gozbawełny.Nadługoprzedzastosowaniemtaśmymontażowejwmotoryzacyjnym
imperiumHenry’egoForda,Whitneydoszedłdowniosku,żenajbardziejracjonalnym
sposobemprodukcjibroniręcznejjestoddzielnewyrabianieposzczególnychichczę-
ści,którepotemłączonebyływcałość.Pomysłbyłzbytryzykowny,abyprzyciągnąć
zainteresowanieprywatnychinwestorów,zatemautorzwróciłsięowsparciedorządu.
Wedługrelacjihistoryków,wprawiłonwzdumienieczłonkówamerykańskiegoKongre-
11
J.Malcolm,ToKeepandBearArms:theOriginsofanAnglo–AmericanRight,HarwardUniversity
Press,Cambridge,MA1994.
12
Ch.Ryan,TheChickenhawkSyndrome:War,Sacrifice,andPersonalResponsibility,Lanham,Md.
Rowman&LittlefieldPublishersInc.,2009,s.67.
13
M.A.Bellesiles,ArmingAmerica…,s.30.
