Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Brońidyplomacja
DOSTĘPNEŹRÓDŁA,LITERATURAPRZEDMIOTU
Oddziaływanieeksportubroniitechnologiimilitarnychtrudnouchwycićwewszyst-
kichjegoprzejawach,zwłaszczażenapotykamytrudnośćmetodologicznązwiązaną
zutajnieniempewnychdanychdotyczącychtejsfery,zewzględunajejpierwszorzędne
znaczeniestrategiczne.Nieznaczytojednak,żeproblematykahandlubroniąniemoże
zostaćzbadanawsposóbwiarygodny,dającypodstawydownioskowaniaorazformu-
łowaniaprognoz.
Wyraźnywzrostzainteresowaniaświatowejopiniipublicznejproblememhandlu
broniąskutkujepojawieniemsięznaczącejliczbyośrodkówbadawczych,niezależnych
stowarzyszeń,organizacjiiruchówspołecznych,którychaktywnośćpomagawzgro-
madzeniuinformacjipozwalającychnarzetelnenakreśleniegłównychtendencjiiod-
działywańwtymobszarzepolityki.AnalizatejproblematykiwodniesieniudoStanów
Zjednoczonychjesttymbardziejistotna,żepaństwotoprzezdominacjęnaświatowym
rynkubronimanajwiększywpływnasterowanieprocesamizwiązanymiztransferami
artykułówmilitarnychoraztowłaśniewStanachZjednoczonychstopieńupublicznie-
niadanychiraportówwtejdziedzinieuznajesięzanajwyższynaświecie.Wszelkie
programyinformacyjneibadawczepodejmująceproblematykębezpieczeństwamiędzy-
narodowegoirozbrojeniaorazwieleztych,którychprzedmiotemjestochronapraw
człowieka,zajmująstanowiskowobecpolitykipaństwadysponującegonajwiększymna
świeciezapleczemmilitarnymibędącegolideremnarynkuuzbrojenia.
Wśródośrodkówbadawczychzajmującychsięstricteproblematykąbadaniazbrojeń
bardzocennychmateriałówdostarczaStockholmInternationalPeaceResearchInstitute
(SIPRI),którysystematyczniegromadzidanenatematświatowychnakładównazbroje-
nia,produkcjiitransferówbroni.Statystykitewrazzinformacjamizawartymiwrapor-
tachprzygotowywanychprzezorganyrządoweStanówZjednoczonych(WorldMilitary
ExpendituresandArmsTransfers,Section665ReportU.S.ArmsTransfers)ianali-
zachekonomicznychstanowiąpodstawoweźródłodanychliczbowychprzedstawionych
wtejpracy,istotnychdlaukazaniawiodącychprzemianwpolityceeksportowejStanów
Zjednoczonychinaświecie.Należyjednakzaznaczyć,żeagregowanieiporównywa-
niedanychdotyczącychhandluuzbrojeniemwposzczególnychkrajachnastręczaspo-
retrudności.Przedewszystkimnieprzyjętodotychczaspowszechnieobowiązujących
definicji,którepozwalałybytaksamoklasyfikowaćtypyuzbrojenia,azwłaszczaro-
dzajetechnologiimilitarnych.Problemyobliczeniowepotęgujewzrostilościdóbroraz
technologiipodwójnegoużytku,któreposiadajązastosowaniezarównowojskowe,jak
icywilne,wzwiązkuztymwstatystykacheksportumogąbyćujmowaneniezależnieod
celu,wjakimzostałypozyskaneprzezpaństwo-odbiorcę.Poszczególneagencjebadaw-
czeniedysponująpełnymzestawemdanychopracowanychwedługjednolitychkryte-
riówmetodologicznych2.Skalęrozmiarutegoproblemuobrazująróżnicewstatystykach
2
Sytuacjębadawcząkomplikujerównieżfaktstosowaniaróżnychkoncepcjimetodologicznychprzez
poszczególneośrodkibadawcze.OpracowaniaStockholmInternationalPeaceResearchInstitute(SIPRI)
stosująjakojednostkępomiarutzw.trendindicatorvalue,wartość,któramaszacowaćliczbęsprzedanych
dóbrmilitarnych,niebędącodzwierciedleniemichwartościfinansowej.DaneSIPRI,którejednymzpod-
stawowychźródełcytowanychwtejpracy,uwzględniająrównieżjedyniekategorięgłównychsystemów